Әл-Мансұр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Kolega2357 (талқылау | үлесі) ш Fix |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Мемлекеттік қайраткер
| түс = халиф
Мансур басқа елдер ғылымдарын аударуда үлкен жұмыс жасады. Оның кезінде аударма жұмыстары жандана түсті. Осы себептен кейбір тарихшылар Мансурды аударма жұмыстарының тарихшысы деп атайды. Ол астрологтарды өз сарайына шақыратын, басқа басшылар да одан көргенін қайталайтын. Мансур жұлдызшылармен ақылдаспай, маңызды жұмыстарын бастамайтын. Әлбетте, астрологияның дамуына Құран аяттары да себеп болды. Құран мұсылмандарды аспан, жер, күн, ай мен жұлдыздар туралы зерттеуге жігерлендіреді. Ай мен күннің әртүрлі жағдайын түсіну намаз, қажылық, ораза, Қыбланы табу секілді діни міндеттер үшін маңызды.▼
| Қазақша есімі = Әбдуллаһ әл-Мансұр
| Шынайы есімі = {{lang-ar|عبد الله المنصور}}
| Суреті = Abbasid Dinar - Al Mansur - 140 AH (758 AD).JPG
| Атауы = [[758 жыл]]ы әл-Мансұр атымен шығарылған динар
| Сурет ені =
| Титулы = [[Халифтер тізімі|Ислам халифатының 21-ші халифасы]]
| Лақап аты = Әл-Мансұр
| Ту =
| Ту2 =
| Басқара бастады = [[10 маусым]] [[754 жыл|754]]
| Басқаруын аяқтады = [[7 қазан]] [[775 жыл|775]]
| Басқарған кезеңі =
| Ізашары = [[Әс-Саффах|Әбдуллаһ әс-Саффах]]
| Ізбасары = [[Әл-Мәһди|Мұхаммед әл-Мәһди]]
| Діні = [[Ислам]]
| Азаматтығы =
| Туған күні = 23.08.714
| Туған жері = Хүмайма, [[Халифат|Ислам халифаты]]
| Қайтыс болған күні = 07.10.775
| Қайтыс болған жері = [[Бағдат]], [[Халифат|Ислам халифаты]]
| Жерленді =
| Династия = [[Аббас әулеті]]
| Туған кездегі есімі =
| Әкесі = Мұхаммед ибн Әли
| Анасы = Сәлләмә
| Жұбайы =
| Балалары = Мұхаммед әл-Мәһди
| Қолтаңбасы =
}}
'''Әбдуллаһ әл-Мансұр''' ({{lang-ar|عبد الله المنصور}}; [[23 тамыз]] [[714 жыл|714]], Хүмайма — [[7 қазан]] [[775 жыл|775]], [[Бағдат]]) — [[Халифтер тізімі|Ислам халифатының 21-ші халифасы]], мүміндердің әмірі.
==Өмірбаяны==
▲
[[File:Offa king of Mercia 757 793 gold dinar copy of dinar of the Abassid Caliphate 774.jpg|thumb|left|[[Манкус]], немесе алтын [[динар]], Ағылшын королі [[Мерсия Оффасы]]ның (757–796) жасаған Әл-Мансұрдың динарының нұсқасы. Онда латындық OFFA REX пен арабша жазуларды араластырып кескінделген. The date of [[Islamic calendar|A.H.]] 157 (773-774 AD) is readable.<ref>[http://books.google.com/books?id=TGkz9NGFXIMC&pg=PA327&dq=manqush+coin#PPA330,M1 Medieval European Coinage By Philip Grierson p.330]</ref> [[Британия мұражайы]].]]
Аударма жұмыстары гүлденген кезеңдегі ең белгілі астрологтар Нубахт жанұясы саналған, олар біраз уақыттан соң Ислам дінін, кейін шиіттер мазһабын қабылдады. Бұл жанұя біраз уақыт аббаситтер басшылары сарайында қалды, олардың арасынан үкімет қызметкерлері, жазушылар, аудармашылар және жұлдызтанушылар шықты. Аббаситтердің қалауымен бұл жанұяның белгілі адамдары, атап айтқанда Нубахт және ұлы Абу Сахл планеталар туралы кітаптарды аударды. Әлбетте, олар аударғаннан кейін бұл кітаптарды өз пікірлерімен толықтырды. Сол кездегі аудармашылардың арасында шиіт данышпаны Мұхаммад бен Ибрахим Фазаридің аты ерекше көрінеді. Оның әкесі Ибрахим астролябия жасаған бірінші мұсылман болған. Оның белгілі еңбектерінің бірі – "Ұлы Үндістан құжаты" кітабы болды. Бұл кітап математика саласында маңызды еді, өйткені мұсылмандарды үнді сандарымен таныстырды.
Мансур Аббасидің кезінде бірнеше әдеби кітаптар да араб тіліне аударылды. Бұл кітаптардың арасында ирандық жазушы Ибн Мұқафеғ аударған "Қалила мен Димна" кітабын атап кетуге болады. Хижраның екінші ғасырының бірінші жартсында белгілі болған ирандық жазушы Абдолла бен Мұқафеғ (Рузбе) Фирузабад деп аталған аймақта дүниеген келген. Ол парсы тілін жақсы біліп, араб тіліне аудармалар жасаған. Ибн Қэфти Ибн Мұқафеғ туралы: "ол мұсылмандар арасында "Логика" кітаптарын аударған бірінші адам. Ол бір халықтың жойылуы, яғни оның ұлттық салт-дәстүрі, тарихы, ахлағы, ғибадаты мен ежелден келе жатқан мұраларынан айрылу екенін жақсы түсінетін. Ол парсы мұраларын араб тіліне аударып, бір халықтың ұлттық мұраларының жоғалмауына және басқа жақтан мұсылмандарды Иранның көне мұраларымен таныстыруға талпынды,"- деді.
Line 11 ⟶ 47:
Айта кететін жәйт, Мехди Аббаси билік басына келген кезде Мансур уақытында басталған дінаралық қайшылықтар күшейді. Христиандар мен яхудилер дінаралық сұхбаттар тәжірибелеріне ие. Сонымен қатар Мехди кезіндегі басқа діни ағымдардың пайда болуымен аббаситтер үкіметі калам ғылымы саласындағы тақырыптардың даму қажеттілігі сезілді. Осы себептен осы саладағы аудармаларға ерекше көңіл бөлінді.
==Дереккөздер==
{{дереккөздер}}
[[Санат:Аббас әулетінің халифтері]]
[[Санат:714 жылы туғандар]]
[[Санат:775 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Ирактық Аббасилердің халифалары]]
| |||