Ақсу-Жабағылы қорығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Қорық аймағы
|Атауы = Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы
|Төл атауы =
|Сурет = Aksu Jabagly 2.JPG
10-жол:
|Келушілер саны =
|Келушілер саны жылы =
|Басқаратын ұйым = ҚР АШМ Орман шаруашылығы және аңшылықжануарлар шаруашылығыдүниесі комитеті
|Сайты = http://www.aksu-jabagly.kz/
|Координаттары = 42/19/0/N/70/37/0/E
21-жол:
|Ортаққордағы санаты = Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті
}}
'''Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы''' — [[Талас Алатауы]]ның (Батыс [[Тянь-Шань]]) солтүстік-батыс бөлігін және [[Өгем жотасы]]н алып жатқан [[Қазақстан]]дағы тұңғыш қорық. Жамбыл облысының [[Жуалы ауданы]] мен [[Түркістан облысы]]ның [[Түлкібас ауданы]] аумағында орналасқан. Қорық Ақсу және Жабағылы атты екі өзеннің арасына орналасқан.<ref>Жамбыл облысының топономикалық атауларының анықтамалығы</ref> Ол 1926 ж. құрылған. Құрамында Қаратаудағы «Қарабастау» (126 гектар) және «Әулие» (100 гектар) телімдері бар. Жерінің ауданы 128118 гектар (2007). Қазір Ақсу–Жабағылы қорығы [[ЮНЕСКО]] жасаған дүниежүзілік қорықтар тізіміне енген.
 
Қорық бірнеше биіктік белдеуде жатыр. Тау өңірінде бидайық, түрлі шөптер, боз жусан, жоғарысында селдір арша орманы, субальпі және альпі шалғыны өседі. Одан жоғарысын мұздықтар мен көп жылдық [[қар]] жапқан. Ақсу – Жабағылы қорығының жерін [[Ақсу өзені (Оңтүстік Қазақстан облысы)|Ақсу өзені]]нің аңғары (тереңдігі 500 м-дей) жарып өтеді. Өсімдіктер дүниесі әралуан. Онда мүктің 61, қынаның 58, жоғары сатыдағы өсімдіктердің 1400 (дәрі-дәрмектік өсімдіктерден: [[қылша]], сасыр, [[иманжапырақ]], түйежапырақ, сарыағаш, шәйқурай, талас уқорғасыны), техникалық өсімдіктен: [[арша]], [[рауғаш]], [[итқұмық]], таран, жеміс-жидектерден: жабайы алма, шетен, шие, қарақат, бүлдірген, жем-шөптік өсімдіктен жоңышқа, кекіребас, бедебас, түлкіқұйрық, көде, сондай-ақ [[эндемик]] өсімдіктерден майысқыш қияқ, талас қайыңы, ақшыл сары жоңышқа, қаратамыр, томағашөп, қандыгүл, реликті өсімдіктерден: жалған масақша, Минквиц кендіршесі, [[Қаратау]] сетені түрлері бар. Қорықтың [[жануарлар]] әлемі де өте бай: сүтқоректілердің 42 (арқар, [[таутеке]], елік, марал, [[барыс]], Тянь-Шань қоңыр аюы, борсық, сусар, т.б.); құстардың 238 (гималай ұлары, кекілік, сақалтай, бүркіт, қара құтан, бозторғай, сарыторғай, ителгі, шымшық, т.б.); бауырымен жорғалаушылардың 9 (алай жалаңкөзі, [[сарыбауыр кесіртке]], қалқантұмсықты қара шұбар жылан, сұржылан т.б.), қосмекенділердің 2 (жасыл құрбақа және көлбақа) және балықтың 2 түрі тіршілік етеді. Омыртқасыз жәндіктердің де алуан түрлері осы өңірде қоныстанған. Ақсу – Жабағылы қорығы – табиғаттың нағыз ғылыми лабораториясы, онда ғылыми-зерттеу жұмыстары үзбей жүргізіледі.<ref>Қазақстан балалар энциклопедиясы</ref>