Тау жынысы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бет мағлұматы: Тау жынысы – минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. ...
 
Уикилендіргіш
1-жол:
'''Тау жынысы''' — минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы.
Тау жынысы – минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. Минералдардың барлығы бір түрлі болған кезде, «мономинералды» боп аталады; көп түрлі болса, «полиминералды» боп табылады. Минералдар жиынтығы құрылуының бірнеше жолы бар: 1) Жер бетіндегі үдерістердің кезіндегі шөгінді тау жыныстарын құрайтын дәндердің қосылып өсуі немесе бөлінуі; 2) атпалы тау жыныстарын құрайтын магманың кристалдануы; және 3) сыртқы жағдайдың (мысалы, қысым мен температура) өзгеруі нәтижесіндегі метаморфозды тау жынысын құрайтын заттың қатты күйіндегі қайта кристалдануы. Тау жыныстың осы үш түрі бір-бірінен дәндерінің арасындағы қарым-қатынасымен (текстурасымен) ерекшеленеді. Шөгінді тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді: (i) дәнаралық шөкпе немесе ұсақ дәнаралық лай ұстап тұрған жұмыр немесе қырлы дәндер; (ii) ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін саз минералдардың ұсақ жиынтықтары; (iii) дәндердің арасында түзу шеттері мен үштік жалғастарды көрсететін минералдардың кристалды жиынтығы (мысалы, кәлсит); (iv) кәлситтің кесекаралық шөкпесі немесе ұсақ кесекаралық лай ұстап тұрған қазбалы кесектердің жиынтығы; (v) органикалық заттың жиынтығы (мысалы, лигнит немесе көмір). Барлық атпалы тау жыныстар байланыспалы текстурасын көрсететін минералдардың жиынтығымен ерекшеленеді. Метаморфозды тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді: (i) ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін кристалды минералдардың жиынтықтары; (ii) теңмөлшерлі және еркін бағытты теңмөлшерлі емес минералдардың кристалды жиынтығы; (iii) жапсарлы, ангедралды, кейде сорайған минералдардың өте ұсақ дәнді жиынтығы.
 
Минералдардың барлығы бір түрлі болған кезде, «мономинералды» боп аталады; көп түрлі болса, «полиминералды» боп табылады. Минералдар жиынтығы құрылуының бірнеше жолы бар:
# Жер бетіндегі үдерістердің кезіндегі шөгінді тау жыныстарын құрайтын дәндердің қосылып өсуі немесе бөлінуі;
# атпалы тау жыныстарын құрайтын магманың кристалдануы; және
# сыртқы жағдайдың (мысалы, қысым мен температура) өзгеруі нәтижесіндегі метаморфозды тау жынысын құрайтын заттың қатты күйіндегі қайта кристалдануы.
 
Тау жыныстың осы үш түрі бір-бірінен дәндерінің арасындағы қарым-қатынасымен (текстурасымен) ерекшеленеді. Шөгінді тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
# дәнаралық шөкпе немесе ұсақ дәнаралық лай ұстап тұрған жұмыр немесе қырлы дәндер;
# ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін саз минералдардың ұсақ жиынтықтары;
# дәндердің арасында түзу шеттері мен үштік жалғастарды көрсететін минералдардың кристалды жиынтығы (мысалы, кәлсит);
# кәлситтің кесекаралық шөкпесі немесе ұсақ кесекаралық лай ұстап тұрған қазбалы кесектердің жиынтығы;
# органикалық заттың жиынтығы (мысалы, лигнит немесе көмір).
 
Барлық атпалы тау жыныстар байланыспалы текстурасын көрсететін минералдардың жиынтығымен ерекшеленеді. Метаморфозды тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
# ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін кристалды минералдардың жиынтықтары;
# теңмөлшерлі және еркін бағытты теңмөлшерлі емес минералдардың кристалды жиынтығы;
# жапсарлы, ангедралды, кейде сорайған минералдардың өте ұсақ дәнді жиынтығы.
 
[[Санат:Геология]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Тау_жынысы» бетінен алынған