Астық тұқымдасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

{{Қорық аймақ | name =АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСЫ| image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}}‎ '''Астық тұқымдасы''' , қоңырбастылар (Gramіnedаe, Poaceaе) – дара жарнақты бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. [[Жер шары|Жер шарында]]нда кең тараған. 650-дей туысы, 10 мыңнан аса түрі белгілі. Қазақстанның барлық облыстарына тараған 83 туысы, 418 түрі бар. А.Астық т-ныңтұқымдасының тамырлары шашақты келеді, ал сабағы жұмыр, іші қуыс, бунақтармен бөлінген. Кейбіреуінің буын аралықтары жұмсақ ұлпалы (мыс., [[қант]] [[қамыс|қамысы]]ы, [[жүгері]], т.б.). Сабақтарының ұз.ұзындығы 1 – 2 см-ден 30 – 40 м-ге дейін, ал жуанд.жуандығы 0,5 мм-ден 20 – 30 см-ге дейін жетеді. Сабаққа екі қатар кезектесіп орналасқан жапырақтары – жіңішке таспа, [[қандауыр]], [[жұмыртқа]] тәрізді. А.Астық т-ныңтұқымдасының гүлі көбінесе қос жынысты, кейбіреулері ғана дара жынысты ([[жүгері]]) болады. Олардың гүл құрылысы басқа өсімдіктерден өзгеше келеді. Көбіне гүлінің сыртын гүл қабыршағы қоршап тұрады. Бір немесе бірнеше гүлдерден топталған масақшадан – [[шашақбас]], [[айдар]], [[масақ]], [[собық]], [[сыпыртқы]] бас, яғни күрделі гүлшоғыры құралады. А.Астық т-ныңтұқымдасының көбі жел арқылы тозаңданады. Жемісі – бір тұқымды дәнек, кейде жаңғақша. Жеміс қабығы (қауызы) тұқымға жабысып тұтасып біткен. А.Астық т.тұқымдасы түптену түрлеріне байланысты тамыр сабақты, селдір түпті және тығыз түпті болып үш топқа бөлінеді. [[Тамыр]] сабақты А.Астық т-ныңтұқымдасының түп өскіндері түптену буынына тік (перпендикуляр) бағытта шығып, өсімдік сабағына қатарласа өседі (мыс., [[бидайық]], [[айрауық]], [[қамыс]], т.б.). Селдір түпті А.Астық т-ныңтұқымдасының түптену буыны топырақ бетіне жақын орналасады (мыс., [[арпабас]], [[сұлыбас]]). Тығыз түпті А.Астық т-ныңтұқымдасының түптену буыны топырақ бетінде өседі (мыс., [[бетеге]], [[қау]], [[селдірек]]). А.Астық т.тұқымдасы шабындық пен жайылымдықтарда өсімдіктердің 1/3 бөлігін, [[орман]]ды және далалы аймақтарда мал азығының 1/2 бөлігін құрайды. А.Астық т-ныңтұқымдасының дәнді (мыс.: [[бидай]], [[күріш]], [[сұлы]], [[арпа]], [[тары]], т.б.), мал азықтық түрлері де (мыс., шалғындық қоңырбас, жүгері, селеу, т.б.), арамшөптері де (мыс., [[қарасұлы]], жасыл қонақ, [[түлкіқұйрық]], т.б.) кездеседі. А.Астық т-тарытұқымдасытары сабандарын [[қағаз]], [[тоқыма]], [[химия]] өндірістері мен құрылыста қолданады. Сондай-ақ оларды мәдени орындарды көгалдандыру және құм тоқтату үшін де өсіреді. <ref name=source1> [[Санат:ҚазақстанҚазақ табиғатыэнциклопедиясы]] I том</ref>