Орыс география қоғамы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Орыс география қоғамы''' – дүние жүзіне белгілі географиялық қоғам.

[[Сурет:Valihanov ch.jpg|thumb| alt=A.|[[Ш. Уәлиханов]]]]

Әр кезде Орыс география қоғамы мүшелігіне Қазақстан ғалымдары [[Ш. Уәлиханов]], [[Ы. Алтынсарин]], [[М. Бабажанов]], т. б. сайланған.

Орыс География Қоғамы [[1845]] жылы 6(18) тамызда [[Санкт-Петербург]] қаласында құрылды. Қоғамды құрған 17 құрылтайшының 7-еуі Қазақ жерiн ғылым зерттеулерге үлес қосқан ғылым және мемлекет қайраткерлерi: [[Г. Гельмерсен]], [[Ф. Берг]],[[А. И. Левшин]], [[В. Даль]], [[В. Струве]], [[В. Перовскийлер]] болды. Орыс география қоғамы құрылған кезден бастап [[Ресей]] және оған iргелес елдер туралы география мәлiметтер жинады. Қоғамның жаңа игерiле бастаған [[Сiбiр]] мен Қиыр Шығысқа, [[Қазақстан]] мен [[Орта Азия]]ға, [[Орал]] мен [[Кавказ]]ға, ғылымға беймәлiм [[Орталық Азия]] мен полюстiк аймақтарға, т. б. ұйымдастырған экспедициялары дүниежүзіндегі география ғылымына теңдесi жоқ үлес қосты. Орыс география қоғамы географиямен қатар оған iргелес көптеген ғылым салалары: [[статистика]], [[этнография]], [[картография]], [[биогеография]], [[климатология]], [[гидрология]], көлтану, топырақтану, т.б. бойынша зерттеулер ұйымдастыруға ұйтқы болды. <br>'''1851 жылдан''' бастап Ресейдiң iрi қалаларында Орыс география қоғамының бөлiмшелерi құрыла бастады. Солардың iшiнде [[Орынбор]], Батыс Сiбiр, [[Семей]], [[Түркiстан]] бөлiмшелерi қазақ жерiне көптеген ғылым зерттеу экспедицияларын жабдықтап жiбердi. Бұл жұмысқа Кеңес өкiметi жылдарында Қазақ география қоғамы және оның [[Батыс Қазақстан]] бөлiмшесi қосылды. <br>'''Орыс география қоғамының төрағасы''' болып патша әулетi – ұлы князьдар белгiленген (1845–1892 ж. Константин Николаевич, 1892–1917 ж. Николай Михайлович). Бiрақ нақты басқару жұмысын вице-төраға, кейiн президент атқарып келдi. ''Вице-төраға'' қызметiне [[Ф. Литке]], [[П. Семенов-Тян-Шанский]], [[Ю. Шокальский]], президенттiкке [[Л. С. Берг]],Е. Павловский, С. В. Калесник, т. б. сайланды. Географиядан үздiк ғылыми жұмыстарға берiлетiн 4 алтын (үлкен медаль, Ф. Литке, П. Семенов-Тян-Шанский, Н. Пржевальский атындағы), бiрнеше күмiс, қола медальдар және сыйлықтар тағайындалған. Әр кезде Орыс география қоғамы мүшелiгiне қазақтан шыққан зерттеушi ғалымдар Ш. Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, М.-С. Бабажанов, т. б. сайланды. Бабажанов этнография зерттеулерi үшiн қоғамның күмiс медалiмен марапатталды. Қазақтың тұңғыш географ-ғалымы Уәлиханов еңбектерiнiң алғашқы жинағын Орыс география қоғамы жинақтап, бастырып шығарды.

----*1899 – 19021899–1902 ж. Орыс география қоғамы Т. б-нің ұйымдастыруы бойынша, Л. С. [[Берг]]тің басшылығымен [[Арал экспедициясы]] жүргізілді. Экспедияция теңізді зерттеп, геолология және зоология материалдар жинады. Бұл материалдарды өңдеуге көрнекті [[ғалым]]дар тартылды.

*1903 – 19041903–1904 ж. [[Балқаш]] экспедияция ұйымдастырылды. Осы экспед-лар деректерінің негізінде Берг географияның жаңа саласы – лимнологияны негіздеді.

*1902 – 19041902–1904 ж. [[В. В. Сапожников]] [[Жетісу]]ға саяхат жасап, Балқаш к-нен [[Ыстықкөл]] өңірі мен [[Жоңғар Алатауы]]на дейінгі аумақты зерттеп шықты.

----Ол Жетісуға өсімдіктер және жануарлар дүниесі бар жеке аудан ретінде толық сипаттама берді. 19 ғ-дың аяғы – 20 ғ-дың басында экспед. қызметі жоспарлы сипат алды, өз бағдарламалары болды, экспед-лар көбінесе аз зерттелген немесе зерттелмеген аудандарға жіберілді. Жиналған материалдар негізінде, [[Н. Н. Пантусов]], [[Н. А. Зарудный]], [[В. Ф. Ошанин]], [[Г. Д. Романовский]], [[А. П. Федченко]], т. б. Оңтүстік Қазақстан мен [[Орта Азия]]ның тарихы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы жөнінде мақалалар жариялады.<ref name="source1">"Қазақ энциклопедиясы"</ref>.

== Қосымша мәліметтер ==

* [http://www.referatkaz.kz/home?page=shop.product_details&flypage=flypage.tpl&product_id=134&category_id=21 Орыс география қоғамы]