Гвинея: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш →Тағы қараңыз: clean up, replaced: {{Countries of Africa}} → {{Африка елдері}} using AWB |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Мемлекет
|Қазақша атауы = Гвинея Республикасы
Line 10 ⟶ 8:
|Әнұранның аты = Liberté
|Аудио = National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg
|Картада =
|карта тақырыбы =Гвинея Республикасы
|Картада2 =
Line 17 ⟶ 15:
|region = GN
|CoordScale = 10000000
|Тілдері = [[Француз тілі]]
|Мемлекеттік діні =
|Үкімет түрі = [[Президенттік республика]]
|Құрылды =
|Тәуелсіздік күні = [[2 қазан
|Тәуелсіздігін алды = [[Франция]]
|Астанасы = [[Конарки]]
|Ірі қалалары = Конакри, [[
|Басшы қызметі = [[Гвинея президенттерінің тізімі|Президенті]]
|Басшылары = [[Альфа Конде]]
|Жер аумағы бойынша орны = 77-
|Жер аумағы = 245
|Судың үлесі =
|Этнохороним =
|Халық саны бойынша орны =
|Жұрты = {{өсім}} 12 395 924
|Сарап жылы =
|Санақ бойынша халық саны =
|Санақ жылы = 2014
|Халық тығыздығы = 40,9
|Тығыздық бойынша орны = 164-ші
|ЖІӨ (АҚТ) = 26,451 млрд.<ref name=imf2>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&pr.y=6&sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=656&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Guinea |publisher=International Monetary Fund |accessdate=18 April 2012}}</ref>
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 2,039<ref name=imf2/>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|ЖІӨ (номинал) = 9,183 млрд.<ref name=imf2/>
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы = 2017
|ЖІӨ (номинал) бойынша орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|АДИ = {{
|АДИ жылдық есебі =
|АДИ бойынша орны =
|АДИ деңгейі = <span style="color:#e0584e">
|Әуе компаниясы =
|Валютасы = [[гвинейлық франк]]
|Интернет үйшігі = [[.gn]],
|ISO = GN
|Телефон коды =
|Уақыт белдеулері =
|Түсініктемелер =
}}
'''Гвинея''', '''Гвинея Республикасы''' ({{lang-fr|République de Guinée}}) — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: [[фульбе]], [[малинке]], сусу, [[кисси]], кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. [[Ресми тілі]] — [[француз тілі]]. Халқының 70%-і [[мұсылмандар]], 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары [[Гана]] және [[Мали]] мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде [[француздар]] бірнеше қамалдар тұрғызып, [[Англия]] мен [[Германия]]ны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы [[Франция]] конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: [[Франция]], [[Италия]], [[Жапония]]. Гаусс [[БҰҰ]]-ның, [[Африка одағы]]ның, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.▼
▲'''Гвинея''', Гвинея Республикасы {{lang-fr|République de Guinée}} — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: [[фульбе]], [[малинке]], сусу, [[кисси]], кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. [[Ресми тілі]] — [[француз тілі]]. Халқының 70%-і [[мұсылмандар]], 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары [[Гана]] және [[Мали]] мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде [[француздар]] бірнеше қамалдар тұрғызып, [[Англия]] мен [[Германия]]ны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы [[Франция]] конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: [[Франция]], [[Италия]], [[Жапония]]. Гаусс [[БҰҰ]]-ның, [[Африка одағы]]ның, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.
==
{{дереккөздер}}
{{Африка елдері}}▼
{{Африка одағы}}▼
{{Навигациялық блок
|тақырып = Гвинея
{{Франкофония}}▼
|тақырып_стиль = background:{{түс|{{PAGENAME}}}};
{{Ислам Әріптестік Ұйымы}}▼
|state = collapsed
}}
[[Санат:Гвинея|*]]
| |||