Афина: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
2-жол:
[[File:Vista su Atene dal Licabeto.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Афина қаласы]]''.]]
'''Афина''' қаласы ежелгі өркениет орталықтарының бірі, [[Грекия]]ның астанасы. [[Эгей]] теңізінің жағасында, [[Аттика]] түбегіндегі төбелі жазықта орналасқан. Ол өзімен іргелес жатқан ең ірі теңіз порты — [[Пирей]]мен қосылып, үлкен Афинаны құрайды (аум. 433,28 км2). Афина — [[Жерорта теңізі]]нің жағалауындағы ең ірі қалалардың бірі. Тұрғыны 3,4 млн. адам (1994). Климаты жерортатеңіздік (жазы — ыстық, қуаң, қысы — жылы, жаңбырлы), қаңтар айының орташа температурасы 90С, шілде айының орташа температурасы 270С. [[Ежелгі Грекия]] тарихында [[Спарта]]мен қатар жетекші рөл атқарған қала-мемлекет. Қала әйел құдай [[Афина]] Палладаның (Зевстің қызы) есімімен аталған. Қала-мемлекеттің қалыптасу тарихын баяндайтын негізгі еңбек — [[Аристотель]]дің “Афина политиясы”. Афиналықтар шежіресі бойынша, қала Афина акрополінің төңірегінде (бұл жерде микен дәуірінің кезінде-ақ бекініс тәрізді елді мекендер мен б.з.б. 16 — 13 ғасырларда салынған сарайлар болған) таңдаулы рулық қауымдарды біріктірудің нәтижесінде пайда болған. Б.з.б. 5 ғасырдың 2-жартысында бұған дейін бірнеше әлеуметтік-саяси реформаларды басынан өткерген Афина мәдени гүлденудің (“Периклдің алтын ғасыры” деп аталатын) ең биік деңгейіне жетті. Афинада көрнекті ғалымдар, суретшілер мен ақындар: тарихшы [[Геродот]], философ [[Анаксагор]], мүсінші [[Фидий]], ақындар [[Эсхил]], [[Софокл]], [[Еврипид]], комедияшы [[Аристофан]] өмір сүрді. Афиналық жазушылардың тілі — аттика диалектикасы бүкіл эллиннің әдеби тіліне айналды. Әсем үйлер салынды. Гипподам жобасы бойынша салынған тұтас бекіністің Акрополь ансамблін құрайтын негізгі ғимараттары — әлемдік сәулет өнерінің озық үлгілерінің бірі Парфенон храмы (б.з.б. 438 — 447 жылдары салынған), Фидийдің мүсіндері, т.б. бейнелеу өнерінің туындылары кейінгі ғасырлар суретшілері үшін шеберлік мектебі іспеттес болды. Алайда, “алтын ғасыр” ұзаққа созылған жоқ. Адамзат өркениеті ошағының бірі болған Афина ішкі жанжалдардың, алауыздықтың салдарынан, 176 жылы [[Рим]]нің қол астына өтті. Рим үстемдігіне қарсы бас көтерген Афинаны Корнелий Сулланың әскерлері жаулап, қалаларын қиратты. Б.з. 3 ғасырында сыртқы жаулардың шапқыншылығынан Афина біржола дербестігін жоғалтты.
Қазіргі Афинада ежелгі грек, рим заманы мен орта ғасырлардың сәулет ескерткіштері жақсы сақталған. Олардың негізгілері — Акрополь төбесі (биікт. 125 м) мен Агора алаңы (суретті қ.). Қалада дүние жүзіне әйгілі [[Ұлттық археология мұражайы]] (1874), [[Акрополь[[]] (1878), [[Агор]] (1956), [[Византия]] (1914), [[Бенаки мұражайлары]] (1931) Ұлттық көркемсурет галереясы (1900), бар. Қала — бүгінгі Грекияның ірі өнеркәсіп орталығы. Грекия шығаратын барлық өнеркәсіп өнімдерінің 70%-ын өндіреді. Жеңіл, тамақ, металл өңдеу және металлургия, химия, полиграфия т.б. өнеркәсіп салалары дамыған.
{{Panorama simple
|image = Image:Pamorama of Athens.jpg
|fullwidth = 16079
|fullheight = 1494
|caption = Афины
|height = 200
}}
 
 
==Пайдаланған әдебиет==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Афина» бетінен алынған