Қазақ ойын карталары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
сурет қою |
ш безендіру |
||
1-жол:
{{Тексерілмеген мақала|date=мамыр 2019}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! -->
'''Қазақ ойын карталары''' — француз нұсқасының негізіндегі 54 ойын картасы бар колода. Ол [[Қазақтың салт-дәстүрлері мен ырым-тиымдары|қазақ дәстүрлеріне]] байланысты карта ойындары үшін қолданылады.
Қазақ ойын карталары келесі мақсатпен шығарылған:<br>
- оқу-тәрбиелік, яғни отбасылық құндылықтарға құрметпен қарау секілді дәстүрлі қатынасты сақтап қалу және келешек ұрпаққа жеткізу;<br>
- мәдени-ағартушылық, бұл шетелдіктерді қазақтың мәдениеті мен дәстүрлерімен таныстыруға бағытталған.
Қазақ ойын карталары 2018 жылы жарыққа шықты. Автор-құрастырушылары Ернар Әліппек және Аян Сабыров (Қазақстан), суретші-дизайнері – Марина Яковчук (Украина).
[[Сурет:QazaqDeck.jpg|нобай|Қазақ ойын карталары]]
== Сипаттама ==
Картаның негізгі ерекшелігі, оның [[Қазақтар|қазақтар]] мен басқа да [[Түркі халықтары|түркі халықтарында]] баяғыдан қалыптасқан дәстүрлі туыстық байланыстар философиясына негізделген.
Қазақша колода төрт айрықша масть символдарын қолданады және олар қазақтардың ерекше туыстық байланыстарының нышанын білдіреді.<br>
1. Өз жұрт ([[Жылқы|жылқы]]) әкесі жағынан туыстарын білдіреді.▼
▲
4. Құда жақ ([[Қызғалдақ|қызғалдақ]]) құдалар жағынан туыстарын білдіреді.<br>
Қазақ ойын карталарының француз колодасынан<ref>https://www.theguardian.com/books/booksblog/2013/dec/04/books-advent-calendar-4-four-card-suits</ref> негізгі ерекшелігі [[Сословие|сословиелік]] бөлінуден ауытқу болып табылады. Тарихи және дүниетанымды қазақ халқы сословиелік немесе класстық бөлінуге емес (мысалы аристократтық, әскери, көпестік және шаруашылық), керісінше көшпелі жұрттың туыстық-отбасылық болмысына ерекше мән берген.<br>
Осылайша әкесі, анасы және жары жағынан туыстар тізбесі - «жұрт» қалыптасты. Сондай-ақ «жұртқа» балалардың үйленуі нәтижесінде таныс болған құдалар жағындағы туыстарды – құда жақ деп жатқызуға болады.
Қазақ колодасының әрбір мастіне енгізілген символдық мағынасының да ерекшелігі бар. Жылқы, алма, бүркіт және қызғалдақ тек қазақ халқының ғана емес басқа да түркі халықтарының маңызды мәдени-өркениеттік нышаны болып табылады.
Заманауи ғылым жылқыларды үй жануарына айналдырыру<ref>https://www.sciencedaily.com/releases/2018/02/180222145132.htm</ref> мен бүркіт пен қырандарды аңшылыққа үйрету<ref>http://www.ancient-origins.net/ancient-places-asia/new-future-ancient-art-golden-eagle-hunting-001499</ref> дәл осы Қазақстан және жалпы Орталық Азия аймағында орын алғанын дәлелдейді.<br>
Сондай-ақ, Қазақстанның және орталық-азия аймағының құнарлы жері қызғалдақтар<ref>Pavord, Anna (1999). The Tulip. London: Bloomsbury Publishing. ISBN 0-7475-4296-1. Page 6.</ref> мен алманың<ref>Origin, History of cultivation. University of Georgia. Archived from the original on 21 January 2008. Retrieved 22 January 2008.</ref> отаны деп саналады.
Қазақ халқының ауыз әдебеті дәстүрінде туыстық қатынастарды суреттейтін келесі теңеулерді кездестіруге болады:
«Өз жұртың жоқтығын білдірмейді, жүйрік жылқы тоқтығын білдірмейді».
| |||