|
| Link = http://whc.unesco.org/en/list/314
}}
'''Әлхáмра''' (исп. {{lang-es|Alhambra}}, араб. {{lang-ar|الحمراء}} әл-хамра — «қызыл») — оңтүстік [[Испания]]ның [[Гранада]] қаласының шығыс бөлігінде қыратты террассада орналасқан сарай әрі қорған болып келетін сәулеттік ансамбль. 14 ғ-да салынған мұсылман сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Негізгі даму кезеңі Нәсрид әулетінің (1230-1492) билігіне сәйкес келеді, Гранада [[Пиреней түбегі]]ндегі Гранада әмірлігі астанасы болып, ал Әлхамра - олардың резиденциясы болған (сақталған сарайлар XIV ғасырға жатады). Мұнаралары бар қорғаныс қабырғаларымен қоршалған бұл орасан зор кешен құрылымында мешіт, үйлер, ванналар, балабақша, қоймалар, зират енгізілген. Қазіргі уақытта ол ислам сәулет мұражайы болып табылады.[[FileСурет:Panorámica Alhambra y Sierra Nevada de fondo.jpg|thumb|center|601px|<center>Альгамбраның панорамасы [[Сьерра-Невада (Испания)|Сьерра-Невада]]</center>]]
[[Сурет:Ceiling in Alhambra.JPG|thumb|[[Мұқарнас]] төбе әшекейлендіруі]]
[[FileСурет:Ventanas con arabescos en la Alhambra.JPG|thumb|upright|left|upright|Терезе айналасы [[Арабеск]]і]]
[[FileСурет:Atauriques.jpg|thumb|upright|Арабеск детальдары]]
[[FileСурет:Portico and pool Alhambra.jpg|thumb|upright|Portico<small>Портико andжәне pool14 ofғасырдың the early 14th-centuryбасындағы ''Partal'' бассейні, in the ''Alta Alhambra'' of the complexкешенінде</small>]]
[[ FileСурет:116 Tafel 6 Grenada Alhambra - Plano del Palacio Arabe.jpg|thumb |left|upright|1889 жылғы Сарай жоспары |left]] ▼[[ ImageСурет:Spain Andalusia Granada BW 2015-10-25 17-22-07.jpg|thumb| right|300px|upright]] ▼[[ FileСурет:GranadaAlhambra2010Video.ogg|thumb| upright|<center>Әлхамра (2010)]] ▼
Кешен ішіндегі есік алдары, өткелдер, [[тоған]]дар мен [[фонтан]]дар керемет үйлесімін тапқан.
Ішкі өткелдері, фонтандар және тоғандар тамаша бір-бірімен үйлеседі. Керамикалық тақтайша, тастан ою және ағаш, күрделі гүлді құрылымдар және арабша жазулар аркаларды, күмбездерді, жуан мұнаралар мен жіңішке бағаналарды, терезелерді керемет безендірген. Көбісі Әлхамраны Батыс Еуропадағы [[мағриб]]тық өнердің ең Жоғарғы жетістігі деп таниды.
Солт.Солтүстік Африка мұсылмандары — маврлар 8 ғ-да Испанияны жаулап алғаннан кейін мықты бекініс-қамалдар сала бастады. 12-14 ғ-да маврлар мемлекеті христиандар тарапынан үздіксіз шабуылға ұшырады. Ақыры христиандар 13 ғ-да [[Кордова]]ны алғаннан кейін, Гранадаға қашқан маврлар шұғыл әл-Қасиба бекінісін тұрғызды. Бекініс айналасы ұзақ шабуылға төтеп беретіндей қарауыл мұнаралы қорған-қабырғамен қоршалды. Бекіністі арабтар “әл-Хала әл-Хамбара” (“Қызыл қорған”) деп атады. Бірақ тарихта испанша Альгамбра (Әлхамра) деген атауымен қалған. І Жүсіп (1333 — 1353) және ( Мұхаммед (1353 — 1391) корольдердің заманында жасалынған ішкі сұлулығы әлі күнге таң қалдырады. Ішіне 40 мың әскер еркін сиып кететін қамал залдары мен галереялары, фонтандары мен әсем аркалары үйлесімді бояуларымен, әсем ою-өрнектерімен ерекшеленеді. Таяу және Орта Шығыс архит-на тән сталактит өрнектері Әлхамрада үйлесімді қолданылған. Шөлейтті жерлерді мекендеген маврлардың суды жоғары бағалауы қиял шарықтататын фонтандардан көрінеді. Ал орталық фонтанды мәрмәрдан жасалған 12 арыстан көтеріп тұрған “Арыстандар ауласы” Әлхамраның айрықша бөлігін құрайды. Ол бұдан 600 жыл бұрынғы қалпын сол күйінде сақтаған. Араның ұясы тәрізді өрнектелген аркаларды көтеріп тұрған нәзік мәрмәр колонналар, І Жүсіп салдырған Әділет залындағы ортағасырлық мұсылман бейнелеу өнерінің үлгілері, қабырғалардың біріндегі “Дүниеде Гранадада тұрып, соқыр болудан өткен қасірет жоқ” деген жазуға дейін алғашқы қалпын жоғалтпаған. 1492 ж. христиандар маврларды біржолата жеңіп, Әлхамра мұнарасына крест орнатты. 1526 ж. Испания королі ( Карл қамал ішінен итальян мәнеріндегі өз сарайын салғызды. Бірақ Әлхамра маврлардың жер бетінде қолдан жасалған жұмағы, әлемдік мәдениет тарихында мұсылман өнерінің ескерткіші ретінде аты шықты және солай сақталып отыр. ▼▲[[File:116 Tafel 6 Grenada Alhambra - Plano del Palacio Arabe.jpg|thumb|1889 жылғы Сарай жоспары|left]]
▲[[Image:Spain Andalusia Granada BW 2015-10-25 17-22-07.jpg|thumb|right|300px|]]
▲[[File:GranadaAlhambra2010Video.ogg|thumb|Әлхамра (2010)]]
▲Солт. Африка мұсылмандары — маврлар 8 ғ-да Испанияны жаулап алғаннан кейін мықты бекініс-қамалдар сала бастады. 12-14 ғ-да маврлар мемлекеті христиандар тарапынан үздіксіз шабуылға ұшырады. Ақыры христиандар 13 ғ-да [[Кордова]]ны алғаннан кейін, Гранадаға қашқан маврлар шұғыл әл-Қасиба бекінісін тұрғызды. Бекініс айналасы ұзақ шабуылға төтеп беретіндей қарауыл мұнаралы қорған-қабырғамен қоршалды. Бекіністі арабтар “әл-Хала әл-Хамбара” (“Қызыл қорған”) деп атады. Бірақ тарихта испанша Альгамбра (Әлхамра) деген атауымен қалған. І Жүсіп (1333 — 1353) және ( Мұхаммед (1353 — 1391) корольдердің заманында жасалынған ішкі сұлулығы әлі күнге таң қалдырады. Ішіне 40 мың әскер еркін сиып кететін қамал залдары мен галереялары, фонтандары мен әсем аркалары үйлесімді бояуларымен, әсем ою-өрнектерімен ерекшеленеді. Таяу және Орта Шығыс архит-на тән сталактит өрнектері Әлхамрада үйлесімді қолданылған. Шөлейтті жерлерді мекендеген маврлардың суды жоғары бағалауы қиял шарықтататын фонтандардан көрінеді. Ал орталық фонтанды мәрмәрдан жасалған 12 арыстан көтеріп тұрған “Арыстандар ауласы” Әлхамраның айрықша бөлігін құрайды. Ол бұдан 600 жыл бұрынғы қалпын сол күйінде сақтаған. Араның ұясы тәрізді өрнектелген аркаларды көтеріп тұрған нәзік мәрмәр колонналар, І Жүсіп салдырған Әділет залындағы ортағасырлық мұсылман бейнелеу өнерінің үлгілері, қабырғалардың біріндегі “Дүниеде Гранадада тұрып, соқыр болудан өткен қасірет жоқ” деген жазуға дейін алғашқы қалпын жоғалтпаған. 1492 ж. христиандар маврларды біржолата жеңіп, Әлхамра мұнарасына крест орнатты. 1526 ж. Испания королі ( Карл қамал ішінен итальян мәнеріндегі өз сарайын салғызды. Бірақ Әлхамра маврлардың жер бетінде қолдан жасалған жұмағы, әлемдік мәдениет тарихында мұсылман өнерінің ескерткіші ретінде аты шықты және солай сақталып отыр.
[[Image:Panorámica Alhambra y Sierra Nevada de fondo.jpg|thumb|center|601px|<center>Альгамбраның панорамасы [[Сьерра-Невада (Испания)|Сьерра-Невада]]</center>]]
Бүгінгі күндері бұл сарайға әлемнің түкпір түкпірінен туристер толассыз ағылуда, билеттер лезде сатылып кететіні сонша, алдын ала кіру билетін екі үш ай бұрын алған абзал.Туристерге соның ішінде Нәсридтер сарайына жарты сағат уақыт беріліп, оның өзінде дәл билетте айтылған уақытында кірмесе кіргізілмейді.
| 