Дін: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Religion collage (large).jpg|thumb|right|400px|Түрлі діни жоралғылар]]
[[Сурет:ReligijneSymbole.svg|thumb|Діни рәміздері]]
'''Дін''' дегеніміз сенушісініңсенушілерінің әрекеті мен нанымын, моралы[[морал]]ы мен дүниетанымын белгілейтін, қадірленетінқадірлейтін және тауап ететін қасиетті орыны бар, қасиеттікиелі кітабы, қасиеттіқастерлі кісілері (пайғамбары[[пайғамбар]]ы) бар, түрлі культтардан[[культ]]тардан тұратын, табиғаттан тысқары немесе [[трансценденталді]] құдіретке, рухани белгі-түсініктерге сиынатын [[дүниетаным]] формасы, о дүние секілді басқа тылсым өмірді бар деп есептейтін [[мистика]]лық түсінік желісіжүйесі.
 
Түрлі діндердің түрлі белгілері бар, әлемдегі діндерді бір түсінікпен түсіну мүмкін емес, дегенмен олардың ең басты ортақтығы: киелі, қасиетті заты, не орыны болуы, діни наным жүйесі, сиыну ережелері мен культы болуы, табиғиаттан тыс құдіретке, немесе обсолютті, трансцендентті күшке өмірін арнауы, өмірден тысқары өмір туралы фантазиясының болуы.
9-жол:
Әлемде 10 000 түрден астам дін бары белгілі. Бірақ жер шары тұрғындарының 84 пайызы ең үлкен делінген 5 дінге сенеді: Христиан, Ислам, Үнді діні, Бұдизм, және Еврей діні.
 
Діннің әсеріне ұшырамаған және ешқандай дінге тән емес адамдардың сенімі бәлкім [[атеизм]] - яғни Құдайға сенбейтін, сондықтан дінге сенбейтін адам,; немесе бәлкім [[агностицизм]] - Құдайды бар деп есептейтін, бірақ тегі қалай екені туралы пікірлерге күдікпен қарайтын, сыни ойлайтын, ал мәлім діндерге негізінен сенбейтін адам. Дінге сенбейтін немесе қатыссыз адамдардың саны қазіргі әлемде жаппай өсуде. Әсіресе дамыған елдерде агностикатер мен атеистердің саны көпартып барады. Ал даму үстіндегі және дамымаған елдерде дінидінге сенімсенушілер негізінен тұрақты сандық шамада сақталуда.
 
Теология, ғылыми дінтану, салыстырмалы дінтану, әлеуметтану, философия секілді пән салаларыпәндер дінді теориялық және практикалық мағынада зерттейді.
 
==Дін - сену жүйесі==
[[Сурет:Prevailing world religions map.png|thumb|right|400px|Дүниедегі негізгі діндердің картасы]]
Жер бетіндегі көптеген тілдерде дін (religion) сөзіне дәл келетін сөз жоқ екен. Өйткені діни мәдениет баршаға таралғанымен, оның пайда болуы барша халықта бірдей басталмаған. [[Ибраһимдік діндер]] делінетін [[Христиан]], [[Ислам]] және [[Иудаизм]] (Еврей діні) үшеуі тек әу-баста [[еврей]] және [[араб]] халықтарын бастау етті. Кейін, барыпкейін басқа халықтарға таралды.
 
Ғылыми зерттеулер бойынша, дін қырық – елу мың [[жыл]] бұрынғы [[палеолит]] кезеңінде шыққан. Аталмыш кезеңнің мәдениет [[ескерткіш]]тері [[жан-жануарлар]] культі]] мен аңшылыққа қолданған [[аңшысиқыр]]лыққа қолданған сиқыршылықшылық белгілері сақталған. Сондай-ақ діни наным-[[сенім]]дердіңсенімдердің болғандығын сол ежелгі дәуірлердегі өлген адамды еңбек құралдары және әшекей бұйымдармен бірге жерлеу [[дәстүр]]і де дәлелдеді. Діннің неғұрлым ертедегі көріністері – [[сиқыршылық]], [[тотемизм]], [[ғұрыптық]] жерлеу культі және [[шамандық]] болып табылады.
{{refimprove|date=October 2018}}
 
{{pp|small=yes}}
[[Құдай]]ды тұлғалық Бастау ретінде мойындау қазіргі діндерден Ибраһимдік діндер - [[ислам]], [[христиан]], [[иудаизм]] діндеріне тән, ал [[будда]], [[даосизм]] діндеріне тән емес. Ибраһимдік діндер - теистік діндер деп аталып, олар Құдайдың дүниені жаратуы және адамзатты ақырзаманда сотқа тартып, жұмақ пен тозаққа жіберуі туралы түсінікке негізделеді. Алғашқы адамды [[Адам ата]]дан бастайтын бұл діндердің негізгі пікірлерін тарих және археология ғылымдары дәлелдемегенімен, бәрібір аса көп халықтар арасында ықпалын сақтап келеді.
{{Main category|Religious demographics}}
{{bar box
|title=Size of Major Religious Groups, 2010
|titlebar=#ddd
|left1='''Religion'''
|right1='''Percent'''
|float=right
|bars=
{{bar percent|Христиан діні|#007FFF|31.5}}
{{bar percent|Ислам діні|#009900|23.2}}
{{bar percent|Дінсіздер|#848482|16.3}}
{{bar percent|Индуизм|#FF7F00|15}}
{{bar percent|Буддизм|#FFFF00|7.1}}
{{bar percent|Халықтың сенімдер|#ED2939|5.9}}
{{bar percent|Басқалары (Иудаизм қатарлылар)|#808080|1.0}}
[[Құдай]]ды тұлғалық Бастау ретінде мойындау қазіргі діндердендіндерде негізінен Ибраһимдік діндердіндерге - [[ислам]], [[христиан]], [[иудаизм]] діндеріне тән, ал [[будда]], [[даосизм]] діндеріне тән емес. Ибраһимдік діндер - [[Теизм|теистік]] діндер деп аталып, олар Құдайдың дүниені жаратуы және адамзатты ақырзаманда сотқа тартып, жұмақ пен тозаққа жіберуі туралы түсінікке негізделедінегізделген. Алғашқы адамды [[Адам ата]]дан бастайтын бұл діндердің негізгі пікірлерін [[тарих]] және [[археология]] ғылымдары дәлелдемегенімен, бәрібір аса көп халықтар арасында ықпалын сақтап келеді.
 
Халықты қамтуы жөнінен діннің тайпалық-халықтық (мысалы, [[иудаизм]]) және ұлтаралық немесе әлемдік ([[будда діні]], [[христиандық]], [[ислам]]) түрлері белгілі.
[[Сурет:Molnár Ábrahám kiköltözése 1850.jpg|thumb|right|400px|Патриарх Ибраһим (József Molnár)]]
[[ӘлемӘлемдік діндер]]дік діндердіңдің әрқайсысы түрлі ағымдар мен [[конфессиялар]]ға бөлінеді. Мысалы, [[ислам]] дінінің [[сүнниттік]], [[шииттік]] ағымдары, [[христиан]] дінінің [[католиктіккатолик]]тік, [[православиеправославия]] және [[протестанттықпротестант]]тық конфессияларыконфессиялар бар.
 
Дүние жүзі халқының 80 пайыздайы, [[әлем]]дік үш дінді - ([[ислам]], [[христиандық]], [[будда]]) ұстанады. Сонымен қатар, маркстік [[атеизм]] және бүкіл дін атаулыны теріске шығаратын басқа да көзқарастар жүйесі шартты түрде теріс таңбалы діндер деп аталынады.<ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref><ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref><ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Дін» бетінен алынған