Платина: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Platinum.svg|thumb|right|100px|Платина ''Pt'']]
[[File:Sperrylite-t07-24a.jpg|thumb|left|alt=A.|]]
'''Платина'''(лат. Platіnum), Pt – элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 78, ат. м. 195,09; асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 5 изотопы бар.
Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 [[изотоп|изотопы]]: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt, бар. Таза күйінде алғаш рет 1803 ж ағылшын ғалымы У.Х. Волластон (1766 — 1828) алған. Платинаның жер қыртысындағы салмақ мөлшері 5107%. Табиғатта саф Платина мен оның маңызды қосылыс-тары: поликсен, ферроплатина, сперрилит (PtAs), куперит (PtS), бреггит (Pt,Pd,Nі)S кездеседі. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45г/см3 (25<sup>o</sup>С-та), балқу t 1872<sup>о</sup>С, қайнау t 3872100<sup>о</sup>С; жұмсақ, жайылғыш, созылғыш. Тотығу дәрежелері +2, +4 кейде +1, +3, +5, +6. Ауада тұрақты, химиялық инертті, бөлме температурасында патша арағы және броммен әрекеттеседі. Қатты қыздырғанда концентрлі HNO<sub>3</sub> пен H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-те еріп, 400 — 500<sup>o</sup>С-та галогендермен, P, S, C, Sі, Se, т.б. әрекеттеседі. Платинаны алу үшін алдымен кентасты құмнан тазартып, патша сұйықтығында ерітеді. Ерітіндіні NH<sub>4</sub>Cl-мен (NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>[PtCl<sub>6</sub>]-ға тұндырып, осы тұзды таза сутек ағынында алдымен 600<sup>o</sup>С температурада тотықсыздандырады. Платина [[электрод|электродтар]], [[термометр]], [[коррозия|коррозияға]] тұрақты ыдыстар, химиялық аппараттар жасауда, [[катализатор]] ретінде, тұздарды химиялық талдауда қолданылады. Ірі кендері Оралда, Сібірде, Оңтүстік Америкада, Оңтүстік Африкада бар.
{{Менделеевтін периодтык кестесі}}
| |||