Томас Аквинат: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

|name = Әу.Томас Тома АкуинатАквинат

|birthname = ТомаТомас АквинатАквинас

|birthplace = [[АкуиноАквино]]

|occupation = [[пәлсапашыфилософ]], [[құдайтанушытеолог]]

|notableworks = ''[[ҚұдайтануSumma СуммасыTheologica]]''

|genre = [[СхоластикаScholasticism]], [[Томизм (Томашылық)Thomism]]

|subject = [[МетафизикаMetaphysics]], [[ЛогикаLogic]], [[ОйMind]], [[ЕпістемологияEpistemology]], [[ЕтікаEthics]], [[СаясиPolitical пәлсапаphilosophy|СаясиPolitics]]

|influences = [[АрыстобұлAristotle]], [[Ибн РушдAverroes]], [[Ибн СинаAvicenna]], [[Ұлы әу.Albertus ӘлберMagnus]], [[Әу.Paul Пауылthe ЕлшіApostle]], [[АнисиAnicius МанлиManlius СеуерінSeverinus БойешесBoethius|(Боэций)Boethius]], [[ЖоханJohannes ЫсқотScotus ЕруженEriugena|(Эриуген)Eriugena]], [[КентерберилікAnselm әу.of ӘнселімCanterbury|ӘнселімAnselm]], [[МаймонидMaimonides]], [[Әу.Augustine Аугустинof АурелHippo]], [[ДимашқылықJohn әу.of ЖоханDamascus]] |

|influenced = [[РимдікGiles Ежідof Rome]], [[ФонтенлікGodfrey Жефрітof Fontaines]], [[Ричард ХукерRichard Hooker|ХукерHooker]], [[Жон ЛоккJohn Locke|ЛокLocke]], [[ДантеDante]], [[ЛейбницLeibniz]], [[ЖакJacques МартенMaritain|Жак МартенMartain]], [[ЕтиенÉtienne ЖілсонGilson|ЖілсонGilson]], [[G.E.M. Anscombe|Anscombe]], [[ХуанJuan ДоносоDonoso КортесCortés|Donoso Cortés]], [[МайстерMeister ЕкхартEckhart|Eckhart]], [[ГG.К K. ЧестертонChesterton|Chesterton]], [[ЖеймсJames ЖойсJoyce|Joyce]], [[АнтониAnthony КенниKenny|Kenny]], [[ПиусPope XIIPius ПапаXII]], [[ОлавоOlavo деde КарвалиоCarvalho|Carvalho]]; ''See also'' [[Томизм (Томашылық)Thomism]], [[Рим-католикRoman құдайтануыCatholic theology]], [[МортимерMortimer ЖJ. АдлерAdler]], [[КорнелиоCornelio ФаброFabro]], [[ФалтонFulton J. ШинSheen]], [[РежінәлдReginald ГарригуGarrigou-ЛагранжLagrange]]

''' Әу. ТомаТомас Аквинат''' {{lang-la|Thomas Aquinas}}, {{lang-it|Tommaso d'Aquino}};( [[1225]], [[АкуиноАквино]] — [[1274]], [[Рим]])  - [[италия]]ндық [[дін]]и ойшыл. КатоликКатоликалық Шіркеуініңшіркеудің ең ірі ойшылы. Дегдар отбасынан шықса да, ол ата-анасының қарсылығына қарамастан, Доминикшілікдоминикалық Тариқатқадіни ұйымға кіреді. [[ПарисПариж]]тегі Әу.дегі ЖақыпСенжак Рақыбатындағымонастырында, кейін ПарисПариж Университетіндеуниверситетінде дәріс береді. Италияға қайтып [[Рим]] Папасының сарайында болады. Сол жылдар ол [[АрыстобұлАристотель]]дыңдің пәлсапасынфилософиясын тереңдетіп, өз ілімінің негізіне айналдырады. [[1269]] жылы ПарискеПарижге қайтып оралып, құдайтануҚұдай тану қосындысы жұмысын жалғастырады. [[1274]] жылы НаполиденНеапольдан Лионға шіркеулік кеңеске бара жатып қайтыс болады. ПәлсапаФилософия қарама қайшылыққа ұрынған шағында, оның көмекке дінді шақыруы қажет. Әу.Фома Тома АкуинатАквинский - теориялықтеоретикалық құдайтанудыңтеологияның негізін қалаушы. Әу. ТомаФома АкуинатАквинский ілімінің негізіне Құдайдықұдайды қойып, бірте-бірте Періштеперіште мен адамдарға түсіп, Шіркеушіркеу мен мистика арқылы болашақ өмір іліміне көтеріледі. [[1879]] жылы Папа ЛеонЛео XIII13 Католиктіккатоликалық унтер мен семинариялардағысименариялардағы сабақ берудің тым төмен дәрежесіне таң қалып, ТомаФома АкуинатАквинский зерттеуді оқу бағдарламасының міндетті шартына айналдырады. Міне сол кезде ғана МерсьеМерьсе неотомистік ілім ашып, оны кейінгі шәкірттері томизмді жаңаша ағымдар - феноменология мен экзистенциализммен біріктіруге тырысқан. Ол мемлекеттің жағымды рөлін мойындады, оған құдайдың еркін жүзеге асырушы деп бағалады. Рухани және зайырлы биліктердің арақатынасын жан мен тәннің арақатынасы ретінде қарастырды. Бірақ, рухани билік (Шіркеушіркеу) мемл. биліктен жоғары тұрғанда ғана Шіркеушіркеу мен мемл. қатар өмір сүріп, өзара әрекеттесе алады деген пікірінен танбады. Әйтсе де, оның көптеген пікірлері АрыстобұлдыңАристотельдің саяси ойларымен үндесіп жатыр. Мысалы әу. Тома АкуинатАквинский мемлекеттік биліктің дербес, табиғи жолмен қалыптасуын жақтады, оған діндарлардың араласуына қарсы шықты. Әсіресе, Тома АкуинатАквинский әрқылы басқару пішімдерінің — монархияның, аристократия мен демократияның лайықты “таза” пішімдерін бойына жинақтаған мемлекетті ұлықтады. АбсолюттіАбсолюттік монархия мен саяси монархияның ара-жігін аша түсіндіріп, монарх билігі заң шеңберінде айқындалатын соңғысын, яқияки, монархияның саяси түрін дәріптеді.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 1-том</ref><ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Философия/жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ, 2006. ISBN 9965-808-82-1</ref><ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007 ISBN 9965-32-491-3</ref>

[[Сурет:Saint Thomas Aquinas.jpg|left|150px]]