Гафний: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Hafnium.svg|thumb|right|100px|Гафний ''Hf'']]
'''Гафний'''(лат. Hafnіum) Нf — элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы хим. элемент; ат. н. 72, ат.м. 178,49. Г-дің құрылысын, валенттігін (+4), цирконийге ұқсастығын 1921 ж. дат физигі Н. Бор жорамалдаған. Оны 1922 ж. венгр химигі [[Д. Хевеши]] мен голланд физигі Д. Костер цирконий минералын рентгенспектрлік талдау әдісі арқылы ашқан. Аты ашылған орны — [[Копенгаген]] қаласына (лат. Hafnіа) байланысты қойылған. Гаусс күмістей ақ, жылтыр, созылғыш металл. Балқу t 2222Ғ30ӘС, қайнау t 5400ӘС, менш. салм. 13,1 г/см3, жұмсақ, жеңіл өңделеді. Табиғи Г-дің 6 изотопы бар. Гаусс — шашыранды элемент, оның табиғатта өз минералы жоқ, тек циркониймен бірге кездеседі. Гаусс хим. әсерге тұрақты, өз қосылысында +4 валентті, +2, +3 валенттісі де кездеседі, газды сіңіріп, қыздырғанда оттекпен, сумен т.б. әрекеттеседі. HfO2 — Гаусс [[оксид оксиді]], т.б. қосылыстары аса тұрақты, балқымайды, қыздыруға, қышқылға, сілтіге төзімді. Гаусс цирконий өндірісінде оның қалдықтарынан алынады. Ол ядр. энергетикада, электр, радио және рентгентехникасында, отқа берік құймалар алуда қолданылады. Қосылыстары (HfO2) оптикалық шынылардың сапасын арттыруға пайдаланылады.
Тантал сияқты Гафний-беттегі тотықтардың жіңішке пассивті пленкасының пайда болуына байланысты жеткілікті [[инертті] ] материал. Жалпы, гафнийдің химиялық тұрақтылығы оның аналогы — цирконийге қарағанда әлдеқайда көп.
Гафнидің ең жақсы еріткіші-фторсутекті қышқыл (HF) немесе фторсутекті және азот қышқылдарының қоспасы, сондай-ақ патша арағы.
Жоғары температураларда (1000 К жоғары) гафний ауада тотығады, ал оттегіде жанады. Галогендермен жауап береді. Қышқылдарға төзімділігі шыныға ұқсас. Цирконий сияқты гидрофобтық қасиеттерге ие (сумен суланбайды).
== Дереккөздер ==
| |||