Ниобий: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Niobium.svg|thumb|right|100px|Ниобий ''Nb'']]
'''Ниобий'''(Nіobіum), Nb – элементтердің периодтық жүйесінің V тобындағы хим. элемент, ат. н. 41, ат. м. 92,9064. Табиғатта тұрақты бір изотопы 93Nb бар. Ниобийді ағылшын химигі Ч.Хатчет (1765 – 1847) ашқан (1801ж). Жер қыртысындағы массалық мөлшері 2.10–3%. Маңызды минералдары: колумбит-танталит тобы (Fe, Mn) (Nb, Ta)2O6, [[пирохлор]] (Сa, Na) (Nb, Ta, Tі)2O6 (OH, F), лопарит (Na, Ce, Ca)2(Tі, Nb, Ta)O3. Ниобий ашық-сұр түсті иілгіш [[металл]], кристалдық торы көлемді орталықтандырылған кубты; тығыздылығы 8,57 г/см3, балқу t 2500ӘС, қайнау t 4927ӘС. [[Тотығу дәрежесі]] +5, +1-ден +4-ке дейінгілері сирек кездеседі. Бөлме температурасында HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4, патша арағы және NH3 ерітіндісі әсеріне тұрақты, [[фторсутек]] және оның HNO3 қоспасымен, [[сілті]] ерітінділері және балқымаларымен, 300 – 400ӘС-та F2, 200ӘС-тан жоғары O2 және Cl2, 250ӘС-тан жоғары Br2, H2, 400ӘС-та N2, 1200 – 1400ӘС-та C-пен әрекеттеседі. 1500 – 1800ӘС-та Nb2O5-ті көміртекпен немесе алюминиймен, K2NbF7-ні натриймен тотықсыздандыру, Nb2O5-ті K2NbF7 балқымасында электролиздеу арқылы алады. Оның құймалары реактивті қозғалтқыштардың, зымырандардың, газды трубиналардың, хим. аппараттардың, электронды құралдардың, эл. конденсаторлардың және асқын өткізгіш қондырғылар бөлшектерінің құрылымдық материалдары ретінде қолданылады.
 
Ниобийдің құрамы ультра негізді (0,2 г/т Nb) қышқыл жыныстарға (24 г/т Nb) артады. Ниобий әрдайым тантал жүреді. Ниобий мен танталдың жақын химиялық қасиеттері олардың бір минералдарда бірге болуына және жалпы геологиялық процестерге қатысуына себепші болады. Ниобий құрамында титан бар минералдар қатарында титанды алмастыра алады (сфен, ортит, перовскит, биотит). Ниобийдің табиғатта болу түрі әртүрлі болуы мүмкін: шашыраңқы (магмалық жыныстардың тұқым түзуші және акцессорлық минералдарында) және минералды. Жалпы алғанда, ниобий бар жүзден астам минералдар белгілі. Олардың өнеркәсіптік маңызы тек кейбір: колумбит-танталит ([[Fe]] , Mn)(Nb, Ta)2O6, пирохлор (Na, Ca, TR, U)2(Nb, Ta, Ti)2O6(OH, F) (Nb2O5 0 — 63 %), лопарит (Na, Ca, Ce)(Ti, nb)O3 ((nb, Ta)2O5 8 — 10 %), кейде эвксенит қолданылады сондай-ақ құрамында қоспалар (ильменит, касситерит, вольфрамит) түріндегі ниобий бар минералдар бар.
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ниобий» бетінен алынған