Қалнияз Шопықұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

Жастайынан жоқшылық пен кедейшіліктің тауқыметін тартып өскен ол [[Хиуа]] хандарына қарсы жорықтарға қатысып, сарбаздарды өлең-толғауларымен ерлікке үндеді. [[Патша]] үкіметінің «Уақытша ережесіне» наразылық білдірген Маңғыстау қазақтарымен бірге 1870 – 80 жылы Ауғанстанның Гөрібағлан деген жеріне барған. Бірақ жергілікті ауған әкімдерінің қысымына көне алмай, ауылымен елге қарай – [[Душанбе]], [[Гиссар]] бағытына көшті. Балалары қайтадан Теректі тауындағы елге қосылған. Қалнияздың «[[Ер Қармыс]]» жыры, «[[Жаскелеңмен айтысы]]», «Көтібар бөтен кісім бе?» деген толғаулары Маңғыстау, Атырау, Қарақалпақстан, Түрікменстан жеріндегі қазақтар арасына кеңінен тараған. Аталған шығармалары және «Сүгір батырға айтқаны», «Батырда Балуанияз, Қармысы бар» аталатын өлең, толғаулары Маңғыстау, Үстірт жерінде жүргенде туған. Қалнияз жырлары халық тағдыры, елді, жерді қорғап, сақтау сияқты өз дәуірінің көкейкесті мәселесіне арналған. Ақынның билермен кездескенде айтқан толғаулары да оның ақпа-төкпе жыраулығын танытады. Қалнияз күйші де болған. «Қалнияздың жорық күйін», «Қалнияздың жыр күйін» Орталық Азия жеріндегі қазақ өнерпаздары жиі орындайды. Қалнияздың есімі «Қырық батыр» аталатын батырлық жырды айтушылардың бірі ретінде де белгілі. Қ. жырлары «Аламан» (Таш., 1926), «Ақберен» (А., 1972), «19 ғасырдағы қазақ поэзиясы» (А., 1985), «Абыл, Нұрым, Ақтаным...» А., 1997) жинақтарында жарияланған.