Сода: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
СОДА — көмір қышқыл [[натрий]] тұздарының техникалық атауы. С.Сода ежелгі заманнан белгілі. Мыс., [[Египетте]] көл суынан алынған С-нысоданы шыны қайнатуда және жуынуға пайдаланған. 18 ғ-ға дейін натрий және калий карбонаттарын сілті деп келген, тек [[француз]] ғалымы [[А.Дюамельдю Монсо ]]екеуін ажыратып, С.сода (Salsola Soda өсімдігінің күлінен алынуына байланысты) және сақар (поташ) деп атаған (1736). Табиғатта С.сода трона, сода, термонатрит минералдары түрінде кездеседі. Трона моноклиндік сингонияда кристалданып, ақ түйіршікті немесе ұнтақты, ауада сусызданатын масса күйінде болады. Тронның қатт. 2,5-тен 1,5-ке дейін, тығызд. 2,1 г/см3, соданікі 1,4 г/см3. С.Сода минералдары Қазақстанда Құлынжон, Мельников, Петухов кен орындарында кездеседі. С. қолданылуСодақолданылу аясына байланысты кальцинирленген (Na2CO3 — шыны, сабын, қағаз, бояғыш заттар алуда қолданылады), ас (NaHCO3 — тамақ өнеркәcібінде, сусындарға қосуда, медицинада), кристалдық (Na2CO3nH2O), каустик. (NaOH — техника мен тұрмыста күйдіргіш натр деп аталады) болып бөлінеді. С-ныСоданы алудың негізгі көзі 19 ғ-ға дейін теңіз балдырларының күлі мен жағалаулық өсімдіктер болды. Натрий карбонатын өндірістік жолмен алуды 1789 ж. француз ғалымы Н.Леблан (1742 — 1806) ұсынған. 1791 ж. Францияда оның әдісі бойынша С.сода өндіру басталды. Бұл әдісте натрий сульфаты майдаланған әктас және көмір қоспасымен бірге пеште күйдіріледі: Na2SO4+2C+CaCO3= =Na2CO3+CaS+2CO2
Бұл әдістің көптеген кемшілігі болды, сондықтан қазіргі уақытта бельгиялық ғалым[[ Э.Сольве]] (1838 — 1922) әдісі кеңінен қолданылады.
<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Сода» бетінен алынған