Ацетилен: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Automated import of articles |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Acetylene 8164.JPG|thumb|Ацителен]]
[[Сурет:Acetylene-2D.svg|thumb|Ацителен формуласы]]
'''Ацетилен''',(латынша acetum — сірке және грек. nyle — [[ағаш]], [[орман]], зат), CH—CH — түссіз газ, қайнау [[температура|температурасы]] — 83,80С, тығыздығы 1,0896 г/л. Оны 1836 жылы ағылшын химигі Э. Дэви ашқан, 1862 жылы [[француз]] химигі Бертоле синтездеп алған. Ацетилен сутегісінің қышқылдық қасиеті болғандықтан сілтілік металдармен ацетиленидтер түзеді, ал -электрондар бұлтының қатысуы арқылы әр түрлі элементтермен комплекстер құрайды. Ацителенге қосылу реакциясы тән. Ол екі сатыда жүреді: алдымен этилен, одан кейін алкан туындылары түзіледі. Ацителенді галогендеу реакциясы тетрахлорэтилен, трихлорэтилен, винилхлорид т.б. галогенді туындылар өндіруде қолданылады. Ацетилен әр түрлі катализаторлар көмегімен сумен әрекеттесіп сірке алдегидін түзеді. Ацителенге [[спирт]] қосу арқылы әр түрлі бағалы полимерлер және сополимерлер алу үшін қолданылатын мономерлер өндіріледі. Ацетиленді ĕ-пирролидонға қосқанда N-винилпирролидон, ал оны полимерлеу арқылы жасанды қанның негізін құрайтын зат алынады. Ацителеннің карбонилді қосылыстармен әрекеттесуінен ацетиленді [[спирт]]тер, ал олардан әр түрлі биология активті және микроэлектроникаға қажетті заттар өндіріледі. Ацетиленнің циан қышқылымен әрекеттесуінен акрилонитрил, ал көміртек тотығымен, [[спирт]]термен не аминмен әрекеттесуінен акрил қышқылының эфирлері мен амиді түзіледі. Бұлар өте құнды полимерлер алуға жұмсалатын мономерлер. Ацителен кальций карбидін сумен өңдегенде алынады. Ацителенді табиғи газды электрокрекингтеу, термототықтыру крекингі, пиролиздеу арқылы және плазмохимиялық жолмен де өндіреді. Ацителен 5000С температурада немесе 0,2 МПа қысымда жарылғыш келеді. Басқа газдармен араластырса ([[азот]], [[метан]], [[пропан]] т.б.) жарылу қаупі азаяды. Ацителенді инертті кеуек заттармен толтырылған (ағаш көмірі) болат баллондарда, ацетондағы ерітінді түрінде 1,5 — 2,5 МПа қысымда сақтайды және тасымалдайды. <ref>Қазақ Энциклопедиясы, 1 том</ref>
==Cілтеме==
<references />
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат: Химия]]
[[Санат:А]]
| |||