Меркурий (ғаламшар): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
мəтін қостым
Тег: Mobile edit Mobile web edit
48-жол:
| atmosphere_composition = 31.7% [[Potassium]]<br />24.9% [[Sodium]]<br />9.5% Atomic [[Oxygen]]<br />7.0% [[Argon]]<br />5.9% [[Helium]]<br />5.6% Molecular [[Oxygen]]<br />5.2% [[Nitrogen]]<br />3.6% [[Carbon dioxide]]<br />3.4% [[Water]]<br />3.2% [[Hydrogen]]
}}
'''Болпан''' немесе '''Меркурий''' немесе '''Шолпан''', '''Таңшолпан''', '''Кіші Шолпан''' — [[Күн (жұлдыз)|Күнге]] ең жақын және [[Күн жүйесі]]нің 1-ең кіші [[ғаламшар]]ы. Күнді 88 тәулік ішінде айналып шығады. Ал өз белін ұзақ уақыттауақыт 59 тəулікте айналып шығады, ШолпанныңБолпанның бір тәулігі Жердің 176 тәулігіне сәйкес. Шолпанды бақылау өте қиын. Бетіндегі температура күндіз +400 дәреже болса, түнде -200 градусқа барады.Яғни түн жағында қар жауады.
дәрежеге төмендейді. Шолпанның үстінде бұлттар жоқ, соңдықтан ғаламшарда жуан атмосфера жоқ. Аспаны қараңғы, жұлдыздар Шолпаннан жарық көрінеді,
Күн үлкен тәжі бар шар сияқты көрінеді. Меркурийдің беткі қабаты құлаған метеориттерден пайда болған кратерлермен жабылған. Шолпанды әлемде "Меркурий" деп атайды, бұл атау көне юнанның Гермес құдайының мадағына берілген. Күннен орташа қашықт. 0,387 а.б. (58 млн. км), Күнді айналу периоды 88 тәулік, өз осінен айналу периоды 58,6 тәулік, орташа диам. 4878 км, массасы 3,31023 кг; өте сирек атмосферасының құрамында Ar, Ne, He бар. М. беті сыртта. Меркурий ежелгі римдіктердің құдайы болды. Оный қанатты аяқ киімі болғандықтан тез жүретін. Планета Күннің айналасын тез айналып өтетіндіктен, осы құдайдың құрметіне оның атын берген.
 
Меркурий ғаламшары жайлы қазақ тіліндегі толығырақ мəліметтер GALAM KZ ютуб арнасында берілген.
 
 
Меркурий күнге ең жақын планета болғандықтан оны бақылау өте қиын. Әйтсе де, соңғы радиобақылаулардың мәліметтері бойынша, Меркурийдің өте баяу айналатыны анықталды, яғни бұл планетадағы тәулік шамамен жердегі 176 тәулікке тең. Бірақ ол күнге жақын орналасқандықтан, оның орбитасы жерге қарағанда кіші. Меркурий өлшемдері жағынан да, массасы жағынан да, кішкене болғандықтан, ол өзінің айналасындағы атмосфераны тұрақты ұстай алмайды.
Меркурий ғаламшары жайлы қазақ тіліндегі толығырақ мəліметтер GALAM KZ ютуб арнасында берілген.
 
 
[[Сурет:Solar system scale-2.jpg|right|250px|thumb|Күн жүйесі]]