Солтүстік Жер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: СОЛТҮСТІК ЖЕР – Солт. Мұзды мұхиттың Қара т. бен Лаптевтер т. аралығындағы аралдар тобы. Құрлықта...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
СОЛТҮСТІК ЖЕР – Солт.Солтүстік Мұзды мұхиттың Қара т.теңізбен бен Лаптевтер т.теңізі аралығындағы аралдар тобы. Құрлықтан (Таймыр түбегінен) Вилькицкий бұғазы арқылы бөлінген. 4 ірі (Қазан төңкерісі, Большевик, Комсомол, Пионер) және бірнеше ұсақ аралдардан (Шмидт, Кіші Таймыр) тұрады. Ауд.Ауданы 37,6 мың км2. Жағалауы құзды және жартасты, терең фьорд тәрізді шығанақтармен тілімделген. Геол.Геологиялық тұрғысынан шөгінді (құмтас, тақтатас, доломит, мергель), метаморфтық және атпа (диабаз, гранит) жыныстардан түзілген. Жер бедерінде биік және ойпаңды, үстірт тәрізді және аласа таулы-қырқалы пішіндер таралған. Аум-ныңАумағының жартысын мұз қалқандары мен күмбездер (биікт. 965 м) алып жатыр. Мұздықтардың жалпы ауд.ауданы 18,3 мың км2. Климаты арктик. Қаңтардың жылдық орташа темп-расытемпературасы 28 – 30С (ең төм. –50С), тамызда 0,5 – 1,6С. Жылдық жауын-шашын мөлш.мөлшері 150 – 200 мм-ден (теңіз жағалауында) 400 – 450 мм-ге (мұз күмбездерінде) дейін. Аумағын түгелдей мүкті-қыналы арктик. шөл қамтыған. Солт.Солтүстік аралдарда жануарлардан лемминг, поляр түлкісі, ақ аю; оңт. аралдарда солт.Солтүстік бұғысы мекендейді. Теңіздерде гренландия итбалығы, морж, қортпа кездеседі. Жартасты жағалардағы “Құс базарына” құстардың 15-тен астам түрі жиналады. С.Солтүстік ж-ді жерді 1913 ж. орыс гидрографы Б.Вилькицкий (1885 – 1961) ашқан. 1930 – 32 ж. Арктик. ин-т экспед. С. ж-де жан-жақты ғыл.-зерт. жұмыстарын жүргізді.
 
<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref>
 
 
==Пайдаланылған cілтемелер==
 
<references/>
 
 
[[Санат: Тарих]]
 
 
{{styub}}
 
{{wikify}}