Трансформатор: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Трансформатор''' ({{lang-la| transformo}} – түрлендіремін) – кернеулі айнымалы токты жиілігін өзгертпей басқа кернеулі айнымалы токқа түрлендіретін статикалық электрмагниттік құрылғы. Трансформатордың жұмыс істеу принципі электро-магниттік индукция құбылысына және параметрлік эффектіге негізделген. Негізгі элементтері магнитөткізгіш және онда орналасқан бірінші реттік орамалар (БРО) мен бір немесе бірнеше екінші реттік орамалардан (ЕРО) тұрады. Трансформатордың барлық орамалары бір-бірімен индуктивті түрде, ортақ [[магнит]] өрісімен байланысқан. Бірқатар Трансформаторларда екінші реттік орама қызметін бірінші реттік ораманың бір бөлігі атқарады,<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0</ref> мұндай Трансформаторларды [[автотрансформатор]]лар деп атайды. Бірінші реттік орамаларның шықпаларын (Трансформатордың кірісі) айнымалы кернеу көзіне, ал Екінші реттік орамаларның шықпаларын жүктемеге қосады. Бірінші реттік орамалардағы [[айнымалы ток]] магнитөткізгіште айнымалы магнит ағынын, ал Екінші реттік орамалардағы өзара [[индукция]] [[электр қозғаушы күш]] (ЭҚК) тудырады. Бірінші және екінші реттік орамалардағы кернеулердің қатынасы олардағы орамдар санының қатынасына тең болады. Түрлендіретін ток түріне қарай 1 фазалы және 3 [[фаза]]лы Трансформаторлар болады. Атқаратын қызметіне қарай олар күштік немесе қоректендіру Трансформаторлары (электр [[энергия]]сын таратуға арналған), жоғары кернеулі сынақ Трансформаторлары, ток немесе кернеу импульстерін түрлендіру үшін қолданылатын импульстік Трансформаторлар, үлкен токтар мен кернеулерді өлшеуге арналған өлшеуіштік Трансформаторлары, жоғары жиілікті кернеулерді түрлендіруге арналған радиожиілікті Трансформаторлар және радиоэлектрондық құрылғылардың қоректендіруші блоктарында қолданылатын радиотрансформаторларға, т.б. бөлінеді. ''Импульстік Трансформаторлар'' мен ''қоректендіру Трансформаторлары'' бірнеше Гц-тен 2 МГц-ке дейінгі жиілікте, радиожиілікті Трансформаторлар 500 МГц-ке дейінгі жиілікте жұмыс істейді. Трансформаторлардың магнитөткізгіштігі магниттік өтімділігі жоғары материалдардан (мысалы, электртех. [[болат]] таспаларынан, магнитодиэлектриктер мен фериттерден) жасалады. Электрмен жабдықтау жүйелерінде, негізінен майлы Трансформаторлар қолданылады. Күштік Трансформаторлар Қазақстанда Кентау трансформатор зауытында шығарылған. Қазіргі кезде [[электр]]-механикалық жабдықтар осы зауыттың негізінде құрылған ''Трансформатор'' ААҚ-да шығарылады.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref>ОСО - жергілікті жарықтандыруға арналған құрғақ фазалы трансформатор, табиғи ауасы салқындатылған, 50-60 Гц айнымалы желіге қосылған. Станоктарды, дәнекерлеу үтіктерін, жылытқыштарды және басқа да электр құрылғыларын жергілікті жарықтандыруға арналған төмен вольтты лампаларды қамтамасыз етуге арналған. TU16-88 IBDSH.671113.021 TU және ИАЯК.671111.065 TU техникалық сипаттамаларына сәйкес келеді. Әр түрлі өндірушілердің CCA-ны төмендететін трансформаторлардың жалпы өлшемдері әртүрлі болуы мүмкін.<ref>[https://rusvolt.su/transformatory/oso Құрғақ трансформаторлар.]</ref>