Көз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.5.5) (Боттың аластағаны: hu:Az emberi szem |
Masalbaeva (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Human eye - blue - without watermark.jpg|250 px|thumb|]]
'''Көз''' - [[оптика]]лық жүйе.
[[Жарық]] адамдардың айналадағы нәрселерді көруіне мүмкіндік беретін [[энергия]]ның бір түрі. Алайда көру арқылы ғана біз қоршаған әлемді танимыз.
Line 17 ⟶ 18:
келген тірі [[диофрагма]]лар.<br />
Тамырлы қабықтың ішкі бетінде торлама немесе торламалы қабық орналас-
[[қан]]. Ол көздің алдыңғы бөлігінен басқа түбін толық жабады. Артқы жағынан
қабық арқылы көзді мимен жалғайтын көру жүйкесі кіреді.Торлама негізінен
көрі жүйкесі мен олардың ұштарындағы талшықтардың тармақталуынан тұрады
Line 38 ⟶ 39:
көру бұрышы деп атайды.
Нәрсе неғұрлым алыстаған сайын оның көз торындағы кескіннің өлшемі кішірейе береді және көрі бұрышы кемиді.
Көздің [[оптика|оптикалық]] жүйесінде нәрсе қалай орналасса да, көз торламасында
кескін алуды қамтамасыз ететін тамаша, өмірлік маңызды қасиет бар.
Көз бұршығының өзінің қисықтығын өзгертіп, көз торламасында
нәрсенің, оларды әр түрлі қашықтықтан қарағанда анық кескінін беретін
қасиет аккомодация деп аталады.<br />Нәрсе көзден 12 см қашықтықта болғанда, [[аккомодация]] шегіне жетеді. [[Кірпік]]
бұлшық етінің босаңсуы көзінде көздің көретін нүктесі алыс нүкте деп аталады.
Көзге көп күш салу арқылы көрінетін нүкте жақын нүкте деп аталады. Сау көз
Line 50 ⟶ 51:
тері – қасаң қабық пен торламаның арақашықтығына байланысты.
Егер көзге күш түсурмей параллель шоқтарды торламада жататын нүктеде
жинаса , онда ол ''сау
Көз бұлшық еттерінің босаңсыған күйінде фокусы көз ішінде жататын болса,
онда оны жақыннан көргіштік деп аталады.
Жакыннан
Жакыннан көргіш адамдарда нөрсенің анык кескіні торламаның алдында болады, ал торламада кескін анық емес.
Жақыннан көргіштікті жасанды түзету үшін—ойыс, шашыратқыш менискілік линзалы [[көзілдірік]] киеді Олар нәрсенің анық кескінін торламаға жылжытады. Мұндай линзалардың оптикалык күшінің алдына минус (теріс) таң-басы койылады: -0,5 дптр; -1,5 дптр жөне т.б.
Line 64 ⟶ 65:
Екі көзбен кору — кору аймағын кеңейтеді, біз үлкен кеңістікті көреміз. Екі көздің бүлшык еттерінің келіскен әрекеті салдарынан, жақындағы және алыстағы нәрселердің арақашықтығы туралы айтуға, дененің кедір-бүдырын көруге болады. Екі көзбен көретіндіктен, біз нөрсені жазық емес, көлемді күйінде көреміз.
<br />
Сен білесін [[Алхазен]] (Хайсам) тәжірибелер жасап және оларға өзі құрал- жабдықтар құрастыра отырып, өзінен бүрынғылардың қалдырған
ғылыми мүрасын дамытты. Ол көру теориясын жасап, көздің анатомиялық қүрылысын суреттеп және кескінді қабылдайтын көз бүршагы екеніне болжам жасады. Алхазеннің көзқарасы кескін торламада болатыны белгілі болғанга дейін, яғни [[XVII
Алхазен [[обскур]]-камераның жүмыс істеуін біліп, оны астрономиялық қүрал ретінде [[Күн]] мен [[Ай|Айдың]] кескінін алуға пайдаланган алғашқы
▲ғылыми мүрасын дамытты. Ол көру теориясын жасап, көздің анатомиялық қүрылысын суреттеп және кескінді қабылдайтын көз бүршагы екеніне болжам жасады. Алхазеннің көзқарасы кескін торламада болатыны белгілі болғанга дейін, яғни XVII ғасырга дейін үстем болды.
▲Алхазен обскур-камераның жүмыс істеуін біліп, оны астрономиялық қүрал ретінде Күн мен Айдың кескінін алуға пайдаланган алғашқы галым болган. Алхазен жазық, сфералық, цилиндрлік, дөңес айналардың әрекетін зерттеді. Ол берілген жарық көзі және көз арқылы целиндрлік айнадан шағылған нүктенің орнын анықтауға тырысты.
[[Санат:Оптика]]
[[Санат:Анатомия]]
| |||