Өзбек тілі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Luckas-bot (талқылау | үлесі) ш r2.7.1) (Боттың үстегені: lv:Uzbeku valoda |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
Өзбек тілі, [[түркі тілдері]]нің оңт.-шығыс (ортаазиялық) тармағы [[қарлұқ]] тілдері тобына жатады. Өзбек тілі бірнеше диалектіге бөлінеді.
Олардың ең үлкені оңт.-шығыс пен қала тұрғындарының тілдік ерекшелігін қамтитын қарлұқ диалектісі, ол қазіргі [[ұйғыр]] тіліне ұқсас келеді. [[Өзбекстан]]ның терістік батысын қамтитын [[қыпшақ]] диалектісінде сөйлеушілердің тілі қазақ, [[қарақалпақ]] тілдеріне жақын. Оғыз диалектісі оңт.-батысты мекендеген [[оғыз тайпасы]]ның тілдік ерекшелігіне байланысты пайда болған. Қазіргі өзбек әдеби тілі қарлұқ диалектісі негізінде қалыптасқан. Фонет. ерекшелігі жағынан бұл аталған диалектілер, “о”-мен сөйлеушілер, “а”-мен сөйлеушілер деп екіге бөлінеді (охшом – ахшам). Өзбек тілі басқа туыстас түркі тілдерінен сөз басында “й” дыбысын (йол – жол, йіп – жіп), сөздің ортасы мен соңында “ғ”, “г” дыбыстарын (тағ – тау, ағыз – ауыз) қолдану, сондай-ақ морфол. тұрғыдан көптік жалғауының тек “-лар” түрінде (сизлар, дафтарлар), ілік септігінің “-нинг”, табыс септігінің “-ни”, жатыс септігінің “-да”, шығыс септігінің “-дан” үлгілері негізінде бір ғана фонет. нұсқада қолданылуымен ерекшеленеді. Өзбек тілінің жазуы ертеден қалыптасқан, 14 – 16 ғ-лардағы көне жазба әдеби тілін ғыл. әдебиетте шағатай тілі деп те атайды. Өзбек тіліне [[үндестік заңы]] (сингармонизм) тән емес, лексик. жағынан араб, парсы тілдерінен ауысқан сөздер көп кездеседі, граммат. құрылымы тұрғысынан жалғамалы (агглютинативті) тілге жатады. 1927 жылға дейін араб, одан кейінгі он жылдықта латын (1927 – 38), 1939 жылдан кирилл (орыс) әліпбиін қолданса, қазіргі жазуы қайтадан латын әліпбиіне көшті (1994). <ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 7том</ref>
------------
'''Өзбекше''' Түркі тілдерінен. Қазақшамен ұқсас. Мысал:
Line 65 ⟶ 52:
o'n (өн)- он
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат: Тілдер]]
| |||