Ахемен әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
8-жол:
|елтаңбасы = Achaemenid Falcon.svg
|елтаңба_сипаттамасы =
|карта = Achaemenid Empire
|size = 320 px
|сипаттамасы =
134-жол:
Ахеменнің ұлы Теисп (Чишпиш) және оның тікелей ұрпақтары — [[Кир І]], [[Камбиз І]], [[Кир ІІ]] Аншананың (Солтүстік Эламдағы) патшалары атанған. Ежелгі Шығыс елдерінің көпшілік бөлігін қол астына қаратқан Кир ІІ Ахемен әулетінің ұлы империясын құрды. Ахемен әулетінің үлкен бұтағы Камбиз ІІ-мен (522 ж.) бітеді. Әулеттің кіші бұтағы [[Дарий І]]-ден басталады. А. ә-нің билеушілері: Ұлы Кир (546 — 530, 558 жылдан бастап [[Персия]] мен [[Аншана]]ны биледі), Камбиз (530 — 522), [[Дарий]] І (522 — 486), [[Ксеркс І]] (486 — 465), [[Артаксеркс І]] (465 — 424), [[Ксеркс ІІ]] (424), [[Согдиан]] (424 — 423), Дарий ІІ (423 — 404), [[Артаксеркс ІІ]] (404 — 358), [[Артаксеркс ІІІ]] (358 — 338), [[Арсес]] (338 — 336), [[Дарий ІІІ]] (336 — 330). А. ә. тұсында еркін, жеке мемлекеттік жүйе орнады. Мемлекетті шаһиншах биледі.
Ұлы Кир тұсында [[Лидия]], [[Маргиана]], [[Вавилон]], [[Соғда]], [[Финикия]] жаулап алынды. Дарий І тұсында парсы елі аумағы шығысында [[Үндістан]]мен, [[Памир]]мен, батысында [[Адриатика теңізі]]мен, [[Ливия]]ның батыс шебімен, солтүстігінденде [[Каспий теңізі]]мен, Қап (Кавказ) тауларымен және [[Қара теңіз]]бен, ал оңтүстігінде [[Оман теңізі]]мен, [[Парсы шығанағы]]мен, [[Арабия]]мен шектесті. Ахемен әулеті тұсында билеуші топ 2 сатыдан тұрды: біріншісі (7 парсы әулеті) мемлекеттік істерге араласып, шаһиншах әскеріне басшылық етті. Екінші сатыдағылар діни істермен айналысты. Біздің заманымыздан бұрын 330 жылы [[Ескендір Зұлқарнайын]] (қ. Александр Македонский) шапқыншылығы салдарынан 220 жыл ғұмыр кешкен [[Ахемен мемлекеті]] біржолата талқандалып, Ахемен әулетінің билігі үзілді.<ref>Али Акбар Деһхода, Деһходаның анықтама сөздігі, 1 т., Тегеран, 1961; Абдолазим Резои, Иранның он мың жылдық тарихы, 1 т., Тегеран, 1996.</ref><ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]]
== Дереккөздер ==
| |||