Қазақстан климаты: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Қазақстанның таулы және тауалды аудандарының термикалық жүргісі оларға іргелес жазықтардың термикалық жүргісінен күрт ерекшеленеді. Әдетте, таулардағы температура жазықтарға қарағанда төмен және де биіктеген сайын температураның амплитудасы азаяды (кемиді). Сонымен қатар тауалды және таулы белдемдерде қыста, негізінен, радиац.-орограф. инверсиялар дамыған. Оған тіктеме бойынша ауа температурасының кері жүрісі мәжбүрлейді, яғни белгілі бір биіктікке дейін температура өседі. Мыс., [[Тянь-Шань]] тауларында қаңтардағы орташа инверсия теңіз деңгейінен 1300 – 1500 м биіктікке дейін таралады, одан биікте ауаның қалыпты үлестірімі қалыптасады, яғни биіктеген сайын ауаның температурасы төмендейді. [[Батыс Алтай таулары]]нда көбінесе инверсиялық қабаттың жоғ. шекарасы теңіз деңгейінен 700 – 900 м биіктікте жатады, алайда таулы қазаншұңқырларда инверсиялық қабат жоғары орналасады. Жылы жарты жылдықта мұнда климаттың жергілікті ерекшеліктері айқын көрініске ие – таулық-аңғарлық айналым және фен секілді жылы желдер, олар ауа температурасының тәуліктік жүргісіне өзіндік сипат енгізеді. Тау беткейлерінің биіктігі мен экспозициясы, бедердің тілімдену сипаты, тау аңғарларының тереңдігі мен ені, олардың өзара орналасуы және бірқатар өзге де факторлар мұндағы әр түрлі микроклиматтар мен жергілікті термикалық жағдайлардың өзіндік ерекшеліктерінің қалыптасуына жағдай жасайды.

 

 

Өсімдіктердің жылумен қамтамасыздығы, жалпы алғанда, оңт-тен солт-ке қарай нашарлайды. Мыс., егер Қазақстанның қиыр оңт-нде ауаның орташа тәуліктік температурасының жиынтығы, ауаның орнықты температурасы +10°С-тан жоғары кезеңде, 4200°С-тан асады, ал солт. облыстарда (Солт. Қазақстан, [[Қостанай]], [[Павлодар]], [[Ақмола облысы|Ақмола облыстарының]] солт. бөліктері және [[Қарағанды облысы]]ның солт.-батыс бөлігі) бұл жиынтық 2 есе және одан да көп мөлшерде аз.