Алтын Орда: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Кириллицалық таңбалар.
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit
226-жол:
[[Сурет:Golden Horde 1389.svg|right|400px|thumb|Алтын Орданың 1389 жылы шамасындағы иеліктері. Қоңыр түсті сызықтар қазіргі саяси шекараларды білдіреді. Тәуелді мемлекет — Мәскеу княздығы ақшыл-сарғыш түске боялған.]]
 
Ордаға жойқын соққыны Тоқтамыстың әскерін талқандап, астанасын қиратып, Қырым сауда қалаларын тонап, ең шебер қолөнершілерін өзінің астанасы [[Самарқан|Самарқандқа]] айдап әкеткен [[Әмір Темір]] берді.
 
15-ші ғасырдың алғашқы бөлігінде Литуанияның патшасы [[Витаутас]]тың әскерлерін [[Ворскла өзеніндегі шайқас]]та талқандаған [[Едіге]] билікті қолға түсіріп, [[Ноғай ордасы]]н құрды.
 
[[1440 жыл|1440]]-шы жылдары Ордада тағы бір азамат соғысы бұрқ ете түсті. Енді ол бірнеше [[хандық]]тарға бөлшектеніп кетті: [[Қасым хандығы]], [[Қазан хандығы]], [[Астрахан хандығы|Астархан хандығы]], [[Қазақ хандығы]], [[Әбілхайыр Ордасы|Өзбек хандығы]] және [[Қырым хандығы]] әрқайсысы өз алдына билік құра бастады.
 
Бұл хандықтардың ешқайсысы да [[Мәскеу кінəздігі|Мәскеу кінəздігімен]] күш сынаса алмады; ақыры [[1480 жыл|1480]] жылы «Угра өзенінде болған тұрудан» кейін Мәскеу бағынудан мүлдем шықты. Мәскеу княздығы түбінде сол хандықтардың әрқайсысын ([[1550 жыл|1550]] жылдары Қазан мен Астарханнан бастап) басып алды. Ғасырдың соңына қарай [[Сібір хандығы]] Ресейдің құрамына кіріп, оның хандарының ұрпақтары орыстың патшасының қызметіне кірді.
 
[[Қырым хандығы]] [[1475 жыл|1475]] жылы [[Османлы мемлекеті|Османлы империясына]] бағынышты мемлекетке айналып, [[1502 жыл|1502]] жылға қарай Ордадан қалғанды өздеріне бағындырып болды. 16-шы ғасырда және 17-ші ғасырдың басында [[Қырым татарлары]] оңтүстік Ресей, Украина және тіпті Польшаны жиі-жиі шауып отырды, бірақ Ресейді жеңуге немесе Мәскеуді басып алуға күштері жетпеді. Османлылардың көмегінің арқасында [[Қырым хандығы]] жалғаса беріп, тек [[1783 жыл|1783]] жылғы [[8 сәуір|сәуірдің 8]]-інде ғана [[РесейЕкатерина патшайымы ІІ-ші ЕкатеринаII|ІІ-ші Екатеринаны]] оны тарқатып, жерін қосып алды. Алтын Орда мемлекетінің ең ұзаққа созылған мұрагер мемлекеттерінің бірі осы еді.
 
== Тағы қараңыз ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Алтын_Орда» бетінен алынған