Ибн Сина: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Тег: Mobile edit Mobile web edit
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: Mobile edit Mobile web edit
33-жол:
Жас Ибн Сина сол кездегі атақты дәрігер Абу Сахлем Масихимен танысып, ғылыми хат жазысып тұрды, ортағасырлық Шығыстағы ғалым-энциклопедист Абу Райхан Бирунимен қақтығысып қалатын.
 
Он жеті жасқа қараған кезде, Ибн Сина дәрігер ретінде Бұхарада үлкен атаққа ие болып, Бұхарадағы әмір сарайына шақырылды. Нух ибн Мансур ұзақ [[уақыт]] бойы ауырды, оны емдегенемімен айналысқан сарай маңындағы дәрігерлер оған ешнәрсемен көмектесе алмады. Ибн Сина аз уақыт ішінде басқарушыныбилеушіні емдеп шығарды, ол әмірдің жеке дәрігері болып сайланды, сонымен қатар сарай кітапханасын пайдалануға рұқсат алды, ол [[Таяу Шығыс]]тағы ең жақсы және бай кітапхана еді. Мүмкін, дәл сол Бұхара кітапханасында оның [[медицина]] бойынша қорытынды еңбегін жасау идеясы туындаған шығар. Бірақ ол кезде ғалымның ойлағанының бәрі орындала бермейтін.
 
900-ші жылдардың соңында [[Бұхара]] соңғы тыныш күндерін бастан өткізеді. Мемлекет жан-жаққа бөлініп, қарахандықтар, түрік көшпелі тайпалары астананы жаулап алды. [[Қала]] тоналып, кітапхана жанып кетті...
 
1002 жылы әкесі қайтыс болған соң, Ибн Сина [[Хорезм]]нің астанасы Гурганджыға (қазір [[Үргеніш]]) көшіп келеді. Жергілікті басқарушы шах сарайындағы Мамун Академиясына пікір таластыру үшін келген ғалымдарға жақтау көрсетті. Ибн Синаның соңынан Хорезмге[[Хорезм]]ге Бируни мен Масихи келді. Біраз жыл ғалымдар тыныштық тауып, ғылыммен шұғылдануға мүмкіндік алды.
 
Көрші Газна мемлекетінің сұлтаны Махмуд басқарушы Хорезмнің бай жерін басып алғысы келді, 1008 жылы ғалымдарды оның астанасына қоныс аударуын талап етті. Ибн Сина мен дәрігер Масихи сұлтанға барудан бас тартып, түнде [[қарақұм құмы]] арқылы қашып кетті. Аңыз бойынша үшінші күн жол жүріп келе жатқанда, дауылға тап болып, адасып, сусыз және тамақсыз қалады. Масихи шөл далада өледі. Ибн Сина оны көмеді де, өзі әзер дегенде құтылып шығады. Сұлтан Махмуд ГазневиГазнауи барлық қалаларға Ибн Синаның сыртқы түрін суреттеп адамдар жібереді. Кімде-кім данышпан дәрігердің тұрақтаған жерін көрсетсе, үлкен сый алатын болды.
 
Сол кезден бастап Ибн Синаның өмірі [[Иран]]<nowiki/>ның түрлі қалаларында бітпес қаңғырумен өтті. [[Ғалым]] Хамадан және [[Исфахан]]да өмір сүрді, онда ғылыми шығармашылықпен айналысты, нысана қызметімен шұғылданып, сондағы әмірлердің сарай маңындағы дәрігері болды. Ибн СинаСинаның басынан өткізген жағдайлароқиғалары қиын болды. Бірнеше рет қуғынға ұшырап, абақтыға жабылды. Үйін тонаған кезде, ғалымның көптеген еңбектері жоғалып кетті. Кейбір жұмыстарын Ибн Сина ұзақ жол жүрген кезде, ат үстінде отырып жазды.
 
Өзінің күш-жігері және ғажап жадысы арқылы, қажетті әдебиетті пайдалану мүмкіндігінен айрылсаайырылса да, Ибн Сина ғылыми, әдеби және дәрігерлік қызметін тоқтатпады. Өмірдің қиын соқпақтары денсаулығына әсер етіп, 1037 жылы 18 маусымда қайтыс болды.
 
«Өлімнің түйінін анықтауға» талаптану, құпияны ашу, ауруды жеңіп шығу, адамдардың өмірін жеңілдету үшін, барлық мүмкін болатын нәрселерді жасау, Ибн Синамен алға басты, ол өзінің медицина бойынша басты еңбегі «Китабуль- Канун фит - тыбб» (Дәрігерлік ғылымның ережесі) жазып шықты. Бес томдық [[энциклопедия]] «[[Дәрігерлік ғылымның ережесі]]» Ибн Синаға дүниежүзілік атақ әперді, медицина тарихында атағы жайылған кітап болды. Еңбек оның мазмұны мен дәл құрылымымен ерекшеленді.
49-жол:
«Дәрігерлік ғылымның ережесі» грек, үнді және ортаазиялық [[медицина]] білімін және тәжірибесін талдау және жүйелеуді ғана көрсеткен жоқ. Ибн Синаның қызметі дәрігерлік тактикаға жаңаша болып енгізілді.
 
Бұрын медицина ғылымына белгісіз жаңа мәліметтерді «Ереженің» әрбір бетінен кездестіретін болды. Ибн Сина көрінбейтін [[Жұқпалы аурулар|жұқпалы ауру]]<nowiki/>лардың қоздырушысы туралы ғылыми болжамды алға тартты, бұлар ауа және су арқылы тарайтын, 800 жыл өткеннен соң ғана француз [[Пастер]] ғалымның қоздырушы [[Микробтар|микроб]] туралы бұл жұмбағын дәлелдеді.
 
Ибн Сина тамыр туралы оқуды шығарды, оған әлі бір нәрсе қосу қиын болды. «Тамыр толқын тәріздес немесе ұршық тәріздес, екі соғу, ұзақ, дірілмен, қысқа, аз, баяу, құмырсқаның илеуіндей болуы мүмкін. Тамыр сонымен қоса жұмсақ, аласа, ара тәріздес, жуан, бос, қызу, күйгелек болады», - деп айтылған «Ережеде».
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ибн_Сина» бетінен алынған