Ботаника: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш интервики
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Plants diversity.jpg|250px|thumb|alt=A.right|Өсiмдiктердiң әр түрлiлiгi]]
'''Ботаника''' (грек. botn — шөп, өсімдік) — [[өсімдіктер]] туралы ғылымдар жиынтығы, [[биология|биологияның]] бір саласы. [[Ботаника]] жеке өсімдіктер мен олардың бірлестігінің өзара және қоршаған ортамен байланысын, жер бетіне таралуын, шығу тегі мен эволюциясын, салалану заңдылығын (жіктелімін) зерттейді.
===Салалар===
*Өсімдіктер жүйеленімі
*геоботаника
11-жол:
*өсімдіктер генетикасы
*өсімдіктер биохимиясы
===Зерттеу объектісіне қарай бөлінуі===
[[Альгология]], [[лихенология]], [[микология]], [[бриология]], [[дендрология]], [[карпология]], [[полинология]], [[ризология]], [[фитопатология]].
==Ботаниканың тарихы==
18-жол:
19 ғасырдың ортасында неміс ботаниктері М. Шлейден, Т.Шванн клеткалық теорияның, ал А. [[Гумбольт]] ботаникалық-географикалық зерттеулердің негізін салды.
==Қазақстан территориясында ғылымның дамуы==
[[File:Botany.jpg|thumb|alt=A.250px|leftright|'''Ботаниктің дәстүрлі құралы''']]
[[Қазақстан]] жерінде ботаникалық зерттеулер 18 ғасырда басталды. 1777 ж. П.С. [[Паллас]] қазіргі [[Павлодар облысы|Павлодар]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан облыстарында]] болып, өсімдік түрлерін жинап, олардан коллекциялар жасаған. Республикада Ботаника саласындағы жүйелі зерттеулер 19 ғасырдың 30-жылдарынан басталды. Қазір Ботаника мәселелерімен [[Алматы|Алматыдағы]] [[Ботаника және фитоинтродукция институты]], [[Ботаникалық бақ|Ботаникалық бақтары]], жоғары оқу орындарының арнаулы кафедралары, орман тәжірибе ст-лары шұғылданады. Зерттеулердің нәтижесінде флоратану, өсімдік ресурстары туралы көптеген еңбектер жарық көрді. [[Қазақстан]] және [[Орта Азия]] өсімдік жамылғысына, [[Тянь-Шань]] шыршалы ормандарына, олардың құрылымына, даму тарихына, басым (доминант) түрлеріне ботан. сипаттама берілді (Б.А. [[Быков]], т.б.). Қазақстанда өсетін [[саңырауқұлақтар]] зерттелді (Б.[[Қалымбетов]], С.Р. [[Шварцман]], С.[[Әбиев]]). Өсімдіктер интродукциясы саласындағы зерттеулер, олардың нәтижелері жүйеге келтірілді (В.Г.[[Рубаник]], А.М. [[Мушегян]], т.б.). Ботаникалық зерттеулер, олардың нәтижелері туралы көп томдық [[монография|монографиялар]], анықтамалықтар жарық көрді. Қазақстан [[флора|флорасының]] құрамы зерттелді: мұнда жоғары сатыдағы өсімдіктердің 6000-нан астам түрі бар екені, оның 13%-і [[эндемик|эндемиктер]] (тек Қаратауда бұлардың 100-ден артық түрі бар) екені анықталды. Бірқатар физиол.-биохим. зерттеулер жасалды. [[Оңтүстік Қазақстан|Оңтүстік Қазақстанның]] өсімдік қорына (Н.В. [[Павлов]]), [[Балқаш]] маңындағы кейбір ағаш түрлерінің тұзға төзімділігіне (Е.А. [[Жемчужников]]), шөл далада өсетін құм өсімдіктеріне (Л.П. Гвоздева, Г.[[Мақұлбекова]], С.Есенова, т.б.), Батыс және Шығыс Қазақстандағы өзен-көл аңғарларының шалғындарына (О.[[Демин]], Б.[[Махмудов]], т.б.), су өсімдіктеріне (К.В. Доброхотова), дәрілік, тех. өсімдіктерге, жеміс-жидектерге сипаттама берілді. [[Дермене]] (Г.Балтабаева, т.б), [[мия]] (В.П. Михайлова, Э.Кұдайбергенова, т.б.), [[адыраспан]] (Л.Сафина), [[қырықбуын]], [[қылша]] (Г.С. [[Синицын]], т.б.), [[Түркістан сабыншөбі]] (С. Беспаева), т.б. өсімдіктердің экологиясы мен Ботаникасы зерттелді. Каучукты өсімдіктер физиологиясы зерттеліп (Л.Г. Добрунов, т.б.), бұлар мәдени өсімдікке айналдырылды және Оңтүстік Қазақстанда өсіріле бастады. Республика аумағының өсімдіктері, олардың мәдени түрлері биохим. тұрғыдан сипатталып, зерттеулер нәтижелері қорытылды (Т. [[Дарханбаев]]). [[Өсімдіктерді интродукциялау]] (М.В. Бесчетнова, М.А. Проскуряков, т.б.), [[флористика]] және [[геоботаника]] (М. Бәйтенов, С. [[Арыстанғалиев]], М.П. Васягина, т.б.), өсімдік ресурстары (М. Көкенов, С. Беспаев), адамның өсімдік жамылғысына тигізетін әсері (Л.Я. Курочкина, Р.Н. Писак), сирек кездесетін өсімдіктерді қорғауға алу (Б.А. Винтерголлер), [[палеоботаника]] (В.С. Корнилова), [[генетика]] (Ғ. Бияшев, А. Сейсебаев), [[цитология]] (Ф. Камалетдинова), жалпы экология және өнеркәсіптік ботаника (И. Байтулин), өсімдік өсуін реттеу (І. Рахымбаев), [[өсімдіктер төзімділігі]] (Ф.Полымбетова), өсімдіктердің минералдық қорегі (Б. Сәрсенбаев), [[фотосинтез]] (В.П. Беденко) мәселелері одан әрі зерттелуде. <ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref>
 
<ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref>
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ботаника» бетінен алынған