Алаша хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Тег: тесттік өңдеме |
||
1-жол:
'''Алаша хан''' — қазақ, башқұрт, ноғай, қарақалпақ, қырғыз, татар халықтарының аңыздары бойынша XVI ғ. билік құрған тұлға ретінде көрсетіледі.
Ғалымдар ортасында Алаша ханның шығу тегі жайлы жайлы бірнеше пікір қалыптасқан. И.В.Ерофеева Алаша ханды қазақтың атақты билеушісі Хақназар ханмен байланыстырады. Ол Алаша ханға қатысты деректерді 3 үлкен топқа бөлген. Бірінші топқа шынайы тарихи оқиғаларға жақын деректерді, екіншісіне - тарихи оқиғалармен қатар ұштасқан аңыздарды, ал үшіншісіне, негізінен, мифологияға қатысты мәліметтерді жатқызған.
{| class="wikitable"
|-
! Нөмірі !! Дереккөз !! Уақыты !! Жазып алған жері !! Ескертпе
|-
| 1. || Шангин И.П. || 1816 ж. мамыры || Солтүстік Қазақстан, Зеренді өзенінің маңайы || шекаралық аудармашы Крайкин арғын руының өкілдерінен жазып алған
|-
| 2. || Левшин А.И. || 1820-1822 жж. || Жайық өзенінң орта және төменгі ағысы || Жетіру және байұлы руларының өкілдерінен жазып алынды
|-
| 3. || Казанцев И. || 1850 ж. || Солтүстік-батыс Қазақстан және Бөкей Ордасы || М. Н. Житниковтың "Путевой дневник" атты күнделігінен алынған
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|-
| Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні || Ұяшық мәтіні
|}
Алаш қозғаласының көрнекті өкілі О. Әлжановтың халық арасында жинаған аңыздарында Алаша ханның не себепті "алаша" деген лақап атқа ие болуының себебі анықталған. XVI ғ. дейін қазақ жерінде шапандар, негізінен, біртүсті, кейде гүлдермен және басқа да өрнектермен безендірілген. Кейін Бұхарада Ираннан алашадан жасалған, жолақты шапандар сатыла бастайды. Бұл шапандардың бағасы тым жоғары болғандықтан (40 мың тилля), жекелеген адамдарда ғана кездесетін. Әлжановтың пікірінше, осындай шапанды Бұхар хандығының билеушісі Абдаллах II қазақтың ханына сыйлаған. Бұрын соңды қазақ даласында кездеспеген осындай шапан жұртты таңғалдырады. Сондықтан ханды осындай киім үлгісінде адамдар оны "Алаша шапан хан" деп атай бастайды.
|