Құрманғазы Сағырбайұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Automated import of articles
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Kurmangazy S.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Құрманғазы Сағырбайұлы]]''.]]
'''Құрманғазы Сағырбайұлы'''(1823 – 1889) – күйшілік өнерін классик. дәрежеге көтерген күйші-композитор. 70-тен аса күй қалдырған. Қ. күйлерін этноним атауы негізінде, тарихи оқиғаларға орай, қазақ даласының ұлылығын сазға қосқан, тарихи-ғұмырбаяндық туындылары деп жіктеуге болады. [[Санат:Қ]]
'''Құрманғазы Сағырбайұлы'''(1823 – 1889) – күйші-композитор, дүлдүл домбырашы. Құрманғазы 1823 ж. [[Батыс Қазақстан облысы|Батыс Қазақстан облысының]] [[Жаңақала]] ауданындағы [[Жиделі]] ауылында өмірге келген.
 
Жас кезінен [[Байжұма]], [[Баламайсан]], [[Есжан]], [[Шеркеш]], т.б. күйшілерден тәлім алған. Оның шығармалары арқылы қазақтың күй өнері жаңа деңгейде дамып, шыңдала түсті. Күйші-композитордың шығармаларында кездесетін қос тақырыпты күйлер қазақ күй өнерінде жаңалық саналды. Мысалы, “Аман бол, шешем, аман бол” деген шығармасы 8 буынды поэзиялық өлшемнің көрінісі. 70-тен аса күй шығарған. Құрманғазының Исатай-Махамбет көтерілісіне арнаған туындыларының көрнектісі – ''“Кішкентай”''. Күй жеке дауыста баяу басталып, келе-келе күрделеніп, шарықтау шегіне жетеді. Композитордың ''“Кісен ашқан”, “Түрмеден қашқан”, “Қайран, шешем”, “Перовский марш”, “Қызыл қайың”'', т.б. ғұмырбаяндық күйлері оның патша өкіметі, билік иелері тарапынан қуғын-сүргін көргенінің куәсі іспетті. Көркемдігі, образдық әлемі жағынан дара тұрған – “Көбік шашқан” күйін [[Ахмет Жұбанов]] [[Исатай]] көтерілісімен байланыстыра қарастырды. “Сарыарқа” күйі ұшқыр ой мен асқан шеберліктің шыңы болса, “Көбік шашқан” – ұстамдылық пен іштей налу, күйіну мен қайғырудың аса бір қаралы әрі сазды үлгісі.
 
Құрманғазы 1889 ж. Астрахан (Ресей) облысындағы “Шайтани батаға” қонысында дүние салды. Құрманғазының күйшілік мұрасы – қазақ ұлттық мәдениетінің тарихи белестерін айқындайтын, көркемдік келбетін сипаттайтын, образдық әлемін саралайтын шығармалар. Оның күйлері көптеген қазақ композиторларының шығармаларына арқау болып келеді. Күйшіге арнап Е.Брусиловский “Құрманғазы” атты [[симфония]], А.Жұбанов пен Ғ.Жұбанова “Құрманғазы” атты [[опера]], ақын Х.Ерғалиев “Құрманғазы” поэмасын жазды. Бүгінде [[Қазақтың халық аспаптар оркестрі мен ұлттық консерваториясы]] күйші есімімен аталады. <ref name=”source1”> “Балалар Энциклопедиясы”, V-том </ref>
 
 
 
==Пайдаланылған әдебиет</span>==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[санат:тұлға]]