Орыс география қоғамы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
3-жол:
Әр кезде Орыс география қоғамы мүшелігіне Қазақстан ғалымдары [[Ш.Уәлиханов]], [[Ы.Алтынсарин]], [[М.Бабажанов]], т.б. сайланған.
Түрлi кезеңдерде әр түрлi аталған:
* Орыс география қоғамы ('''1845–1850, 1917–1926''')
* '''''Императорлық орыс география қоғамы''''' ('''1850–1917''')
* '''''Мемлекеттік география қоғамы''''' ('''1926–1938''')
* '''''Бүкiлодақтық география қоғамы''''' (1938–1991)
* '''''Ресей география қоғамы''''' ('''1991''')
[[Сурет:Altynsarin.jpg |thumb| alt=A.|[[Ы.Алтынсарин]]]]
Орыс География Қоғамы [[1845]] жылы 6(18) тамызда [[Санкт-Петербург]] қаласында құрылды. Қоғамды құрған 17 құрылтайшының 7-еуі Қазақ жерiн ғылым зерттеулерге үлес қосқан ғылым және мемлекет қайраткерлерi:[[ Г.Гельмерсен]], [[Ф.Берг]],[[ А.И.Левшин]], [[В.Даль]], [[В.Струве]], [[В.Перовскийлер]] болды. Орыс география қоғамы құрылған кезден бастап [[Ресей]] және оған iргелес елдер туралы география мәлiметтер жинады. Қоғамның жаңа игерiле бастаған [[Сiбiр]] мен Қиыр Шығысқа, [[Қазақстан]] мен [[Орта Азия]]ға, [[Орал]] мен [[Кавказ]]ға, ғылымға беймәлiм [[Орталық Азия]] мен полюстiк аймақтарға, т.б. ұйымдастырған экспедициялары дүниежүзіндегі география ғылымына теңдесi жоқ үлес қосты. Орыс география қоғамы географиямен қатар оған iргелес көптеген ғылым салалары: [[статистика]], [[этнография]], [[картография]], [[биогеография]], [[климатология]], [[гидрология]], көлтану, топырақтану, т.б. бойынша зерттеулер ұйымдастыруға ұйтқы болды. <br>'''1851 жылдан''' бастап Ресейдiң iрi қалаларында Орыс география қоғамының бөлiмшелерi құрыла бастады. Солардың iшiнде [[Орынбор]], [[Батыс Сiбiр]], [[Семей]], [[Түркiстан]] бөлiмшелерi қазақ жерiне көптеген ғылым зерттеу экспедицияларын жабдықтап жiбердi. Бұл жұмысқа Кеңес өкiметi жылдарында Қазақ география қоғамы және оның [[Батыс Қазақстан]] бөлiмшесi қосылды. <br>'''Орыс география қоғамының төрағасы''' болып патша әулетi – ұлы князьдар белгiленген (1845–1892 ж. Константин Николаевич, 1892–1917 ж. Николай Михайлович). Бiрақ нақты басқару жұмысын вице-төраға, кейiн президент атқарып келдi. ''Вице-төраға'' қызметiне [[Ф.Литке]], [[П.Семенов-Тян-Шанский]], [[Ю.Шокальский]], президенттiкке [[Л.С.Берг]],Е.Павловский, С.В.Калесник, т.б. сайланды. Географиядан үздiк ғылыми жұмыстарға берiлетiн 4 алтын (үлкен медаль, Ф.Литке, П.Семенов-Тян-Шанский, Н.Пржевальский атындағы), бiрнеше күмiс, қола медальдар және сыйлықтар тағайындалған. Әр кезде Орыс география қоғамы мүшелiгiне қазақтан шыққан зерттеушi ғалымдар Ш.Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, М.-С.Бабажанов, т.б. сайланды. Бабажанов этнография зерттеулерi үшiн қоғамның күмiс медалiмен марапатталды. Қазақтың тұңғыш географ-ғалымы Уәлиханов еңбектерiнiң алғашқы жинағын Орыс география қоғамы жинақтап, бастырып шығарды.