Жылан уы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш «Омыртқалы токсиндер» деген санатты қосты (HotCat құралының көмегімен)
1-жол:
[[Сурет:ViperaBerusFang.JPG|thumb|250px|right| ''Vipera berus'']]
'''Жылан уы''' – [[у]]лы [[жылан]]ның сілекей безінен шығатын улы зат.
'''Жылан уы''' – [[у]]лы [[жылан]]ның сілекей безінен шығатын улы зат. Оның құрамы [[фермент]]тердің (ең негізгісі – [[гидролиз]]), улы [[полипептид]]тердің, бейорганикалық қосылыстардың ([[фосфолипаза]], [[гиалуронидаза]], [[амин қышқылдары]]ның, т.б.) және басқа да [[биологиялық белсенді заттар]]дың кешенді қосылыстарынан тұрады. Жылан уының қасиеті жылан түріне байланысты. Мысалы, [[аспидтер]] мен теңіз жыландары уының құрамында жүйке-бұлшық ет қызметін бұзатын, қаңқа және тыныс алу бұлшық етін жансыздандыратын нейротоксиндер бар. Улы сұр жыландардың уында протеолитикалық ферменттер болады. Бұл қанның ұюының бұзылуына әкеліп, соның нәтижесінде геморрагиялық ісіктер пайда болады. Соңғы жылдары Жылан уының геморрагиялық әсерін әлсірететін ақуызды факторлар кеміргіштерден табылды. Жылан шаққанда адамға әр түрлі әсер етеді. Ең алдымен Жылан уы бауыр мен бүйрекке қауіпті. Жыланның уы денеге тез жайылады. Сондықтан жылан шаққан адамға дереу алғашқы дәрігерлік көмек көрсету керек. Ол үшін уланған адамды көлеңкеге жатқызып, қан айналысының бұзылуын азайту үшін басын дене деңгейінен төмен ұстау керек. Содан соң уақыт оздырмай жарақаттанған жерден уды сорып алып, (кем дегенде 5 – 7 мин бойы) түкіріп тастау керек. Содан кейін ауызды пергамент ерітіндісімен не сумен шаяды. Егер ауыз қуысында жара не кариесі бар тістер болса, онда ауызбен у соруға болмайды. Ал ісіктің алғашқы белгілері байқалысымен соруды тоқтатып, шаққан жерді антисептиктермен өңдеп, стерилді таңғышпен орайды. Удың лимфатикалық жүйемен өтуін азайту үшін жарақаттанған мүшенің қозғалыссыз болуы керек. Жылан шаққан жердің екі жағын қатты таңып, бұғаулауға үзілді-кесілді болмайды. Ең бастысы уланған адамды тезірек мед. мекемеге жеткізу шарт. Жылан шаққан адамға сұйықты көп ішкізу керек. Жылан шаққан жерді кесуге, күйдіруге, оған марганец қышқылды калий жіберуге, ішімдік беруге болмайды.
 
'''Жылан уы''' – [[у]]лы [[жылан]]ның сілекей безінен шығатын улы зат. Оның құрамы [[фермент]]тердің (ең негізгісі – [[гидролиз]]), улы [[полипептид]]тердің, бейорганикалық қосылыстардың ([[фосфолипаза]], [[гиалуронидаза]], [[амин қышқылдары]]ның, т.б.) және басқа да [[биологиялық белсенді заттар]]дың кешенді қосылыстарынан тұрады. Жылан уының қасиеті жылан түріне байланысты. Мысалы, [[аспидтер]] мен теңіз жыландары уының құрамында жүйке-бұлшық ет қызметін бұзатын, қаңқа және тыныс алу бұлшық етін жансыздандыратын нейротоксиндер бар. Улы сұр жыландардың уында протеолитикалық ферменттер болады. Бұл қанның ұюының бұзылуына әкеліп, соның нәтижесінде геморрагиялық ісіктер пайда болады. Соңғы жылдары Жылан уының геморрагиялық әсерін әлсірететін ақуызды факторлар кеміргіштерден табылды. Жылан шаққанда адамға әр түрлі әсер етеді. Ең алдымен Жылан уы бауыр мен бүйрекке қауіпті. Жыланның уы денеге тез жайылады. Сондықтан жылан шаққан адамға дереу алғашқы дәрігерлік көмек көрсету керек. Ол үшін уланған адамды көлеңкеге жатқызып, қан айналысының бұзылуын азайту үшін басын дене деңгейінен төмен ұстау керек. Содан соң уақыт оздырмай жарақаттанған жерден уды сорып алып, (кем дегенде 5 – 7 мин бойы) түкіріп тастау керек. Содан кейін ауызды пергамент ерітіндісімен не сумен шаяды. Егер ауыз қуысында жара не кариесі бар тістер болса, онда ауызбен у соруға болмайды. Ал ісіктің алғашқы белгілері байқалысымен соруды тоқтатып, шаққан жерді антисептиктермен өңдеп, стерилді таңғышпен орайды. Удың лимфатикалық жүйемен өтуін азайту үшін жарақаттанған мүшенің қозғалыссыз болуы керек. Жылан шаққан жердің екі жағын қатты таңып, бұғаулауға үзілді-кесілді болмайды. Ең бастысы уланған адамды тезірек мед. мекемеге жеткізу шарт. Жылан шаққан адамға сұйықты көп ішкізу керек. Жылан шаққан жерді кесуге, күйдіруге, оған марганец қышқылды калий жіберуге, ішімдік беруге болмайды.
[[File:Agkistrodon contortrix laticinctus Venom - 001.JPG|thumb|left|''[[Agkistrodon contortrix]]'' уы]]
Жылан уынан медицинада түрлі препараттар:
Line 6 ⟶ 8:
* [[Випералгин]] (Vіperalgіn), [[Випраксин]] (Vіpraxіnum pro іnjectіonіbus), [[Наяксин]] (Najaxіnum) - инъекцияға арналған сұйық дәрілер] жасайды.
 
Жылан уынан дайындалған препараттар невралгия ауруларын, ауруды басатын және қабынуға қарсы зат ретінде, [[артралгия]], [[миалгия]], [[радикулит]], [[артрит]], [[миозит]] және [[периартрит]] ауруларын емдеу үшін қолданылады. Жылан уын [[туберкулез]], [[бүйрек]], [[бауыр]] аурулары, [[диабет]], т.б. аурулары бар адамдарға қолдануға болмайды.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>
<ref>
[[Қазақ энциклопедиясы]]
</ref>
 
==Сілтемелер==
* [http://flofa.org.ua/t6.htm Ядовитые змеи]
 
==Дереккөздер==
Line 19 ⟶ 15:
[[Санат:Улы заттар]]
[[Санат:Жыландар]]
[[Санат:Омыртқалы токсиндер]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жылан_уы» бетінен алынған