Балдыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Wenislawski (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ Тег: Mobile edit Mobile web edit |
|||
3-жол:
[[Сурет:Algae Pengo.svg|thumb| alt=A.| ''Балдыр''.]]
'''Балдырлар''' ({{lang-la|Algae}}) — төменгі сатыдағы [[су]] [[өсімдіктер]]і. [[Теңіз]], [[көл]], [[өзен]]дерде, ағынсыз [[су|да]] және су қоймаларындарда өседі. Балдырдың жасушалық құрылымы болмайды, бір жасушалы, колониялы, көп жасушалы түрлері бар. Көп жасушалы өкілдерінің денесін таллом деп атайды. [[Жасуша]] қабығы гемицеллюлозадан және [[пектин]]ді заттардан тұрады. [[Жасуша]]сы негізінен бір [[ядро]]лы. Цитоплазмасында [[митохондрия]], [[диктиосома]], [[рибосома]], [[хромотофора]] сияқты органоидтары және [[вакуоля]]сы (бос қуысы) болады. Балдыр биохимикалық қасиеттеріне және жасушалық құрылымына қарай 12 типке бөлінеді: [[көкжасыл]] Балдыр (Cyanophyta), [[прохлорофит]]ті Балдыр (Prochlorophyta), [[қызыл]] Балдыр (Rhodophyta), [[жалтырауық]] Балдыр (Chrysophyta), [[диатом]]ды Балдыр (Dіatomeae), [[криптофит]]ті Балдыр (Cryptophyta), динофитті Балдыр (Dіnophyta), [[қоңыр]] Балдыр (Phaeophyta), [[сарыжасыл]] Балдыр (Xanthophyta), эвгленді Балдыр (Euglenophyta), жасыл Балдыр (Chlorophyta), хара Балдыры (Charophyta). Бұлардың 30 мыңға жуық түрі белгілі, [[Қазақстан]]да 1 мыңнан астам түрі кездеседі.
Жасушасында Балдырға түс беріп тұратын хромотофораларының саны әртүрлі (біреу, екеу, көп) болады. Олардың пішіндері [[тақта]], [[астау]], [[білезік]], [[дән]], [[лента]], [[жұлдыз]] тәрізді болып келеді. Балдыр өсімді (вегетативті), жыныссыз және жынысты ([[гологамия]], [[изогамия]], [[анизогамия]], [[оогамия]]) жолдармен көбейеді. Бұлардың көбею органдары бір жасушалы (бұған тек хара Балдыры жатпайды). Балдырдың көпшілігінің хлорофилі болғандықтан көмірқышқыл газын сіңіріп, [[фотосинтез]] процесіне қатысады. Сондай-ақ, дайын органикалық заттарды пайдаланатын паразит түрлері де бар, бірақ бұлардың хлорофилі болмайды.
| |||