Фтор: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Hbsh nis UALIBEK (т) өңдемелерінен Kasymov соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
ш →‎top: clean up, replaced: {{Менделеевтін периодтык кестесі}} → {{Менделеевтің периодтық кестесі}} using AWB
1-жол:
[[Сурет:Fluorine.svg|thumb|right|100px|Фтор ''F'']]
'''Фтор (Fluorum), F''' — элементтердің [[Элементтердің периодтық жүйесі|периодтық жүйесінің]] VII тобындағы химиялық элемент, ат. н. 9, ат. м. 18,998; [[галогендер]] тобына жатады.
 
Табиғатта тұрақты бір [[изотоп]]ы және жасанды жолмен алынған 5 радиоактивті изотопы бар. Фторды бос күйінде алғаш француз химигі [[Анри Муассан|А.Муассан]] алған (1886). Оның улылығы сондай — Фторды алумен айналысқан көптеген химик-ғалымдар (Г.Дэви, Т.Нокс, Д.Никлес, П.Луйэ) қаза тауып, ал А.Муассон мен Г.Нокс мүгедек болып қалған. Фтордың Жер қыртысындағы салмақ мөлшелері 6,25°10–2%, әр түрлі тау жыныстары мен тұзды құмдар құрамында шашыраңқы түрде кездеседі. Оның маңызды қосылыстарына: [[флюорит]], [[криолит]], [[топаз]] жатады. Фтордың ерігіш қосылыстары суда ([[өзен]] суында 0,00002%, [[мұхит]] суында 0,0001%), Са<sub>5</sub>(РО<sub>4</sub>)<sub>3</sub>F қосылысы организмдердің тісі мен сүйегінде (0,02%) болады. Қалыпты жағдайда Фтор солғын сары түсті, өткір иісті, улы газ, балқу t –219,61°С, қайнау t =188°С. Фтор молекуласы екі атомнан тұрады (F<sub>2</sub>). Тотығу дәрежесі –1, өте активті, қалыпты температураның өзінде көптеген элементтермен, оның ішінде [[азот]] және ауыр инертті газдармен ([[Гелий|He]], [[Неон|Ne]], [[Аргон|Ar-нан]] басқа) әрекеттесіп, фторидтер түзеді. Фтордың маңызды қосылысы [[фторсутек]], судағы ерітіндісі фторсутек қышқылы деп аталады ([[Фтор қосылыстары|қ. Фтор қосылыстары]]). Фтор органикалық заттармен әрекеттесіп, фтор-органикалық қосылыстар түзеді. Фторды балқытылған фторидтерін немесе фторлы сутекті [[электролиз]]деу арқылы алады. Ол фтор - органикалық қосылыс синтезінде фторлаушы реагент ретінде, т.б. пайдаланады. Фтор — өсімдіктер мен жануарлар организмінің тұрақты құрамдас бөлігі.
8-жол:
Фторды зертханалық алу үшін кейбір қосылыстардың ыдырауы қолданылады, бірақ олардың барлығы табиғатта жеткілікті мөлшерде кездеседі және оларды еркін фтордың көмегімен алады.
 
{{МенделеевтінМенделеевтің периодтыкпериодтық кестесі}}
 
[[Санат:Химиялық элементтер]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Фтор» бетінен алынған