Ноосфера: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш дереккөз |
||
24-жол:
XX ғасырдың 60-жылдарынан бастап ауқымды түрде экология ғылымы да қалыптасып келеді. Оның зерттейтін басты бағыттарына да [[әлеуметтік экология]] және [[адам экологиясы]] жатады.<ref>Сәтімбеков Р. Биология: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдык-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған окулық. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-175-4</ref>
==Нанотехнологиялар==
Қазір нанотехнологиялар (грек. nannos - ергежей, нано - метрдің миллиардтан бір бөлігі) дәуіріне еніп бара жатырмыз. Бұл атом бөлігі дәрежесіндегі технологиялар. Нанотехнологияларды қолдана отырып, адам өнеркәсіпте, медицинада, энергетикада және т.б. затпен емес, оның ұсақ бөліктерімен жұмыс істейді.
==Адамның табиғатқа ықпалы==
Адам- табиғаттың құрамдас бөлігі, табиғаь пен адамды бір-біріне қарсы қоюға болмайды, оларды бірлікте, тұтастықта қарастыру керек. Бірақ ой-сана мен табиғат, адам мен қоршаған орта арасындағы қайшылықтар болмауы мүмкін емес. Оларды шешу жолдарын іздеу түсінігі келді, өйткені бұл қарама-қайшылықтар адамзатты бір күні апатқа алып келуі мүмкін. Жаратылыстану ғылымдарының, техника, технологиялары зор жетістікке жеткен біздің заманымызда адамгершілік бастауларын жетілдіру, жаңа әлемдік құқықтық тәртіп орнату идеялары туындады. Жаңа құқықтық тәртіп пен адамзат қоғамының жаңа моральдік негізі - бүкіл адамзат өркениетінің әрі қарайғы дамуының қажетті шарты.
Адамның табиғатқа ықпалы бірқатар өзгерістерге алып келді:
* Жер беті құрылымы - далалардың жыртылуы, ормандардың кесілуі, жасанды суқоймаларының құрылысы;
* Биосфера құрамы, оның айналымы, пайдалы қазбаларды өндіру, атмосфераға түрлі заттардың шығарылуы, ағын сулармен суқоймаларының ластануы;
* Жер шарының жеке аймақтарының жылу балансы, бүкіл Жер шары үшін қауіпті құбылыс;
* Биоталар (биота - ортақ таралу ауданымен біріккен тарихи қалыптасқан өсімдіктер мен жануалар жиынтығы) - кейбір түрлердің құртылуы, жануарлардың жаңа тұқымы мен өсімдіктер сортының шығарылуы, тіршілік ортасын ауыстыру.
Экологтер "ноосфера" терминін қолдана отырып, әлемнің көптеген ғалымдар еңбектерінде биосфераның мақсатты дамуына қажетті шешімді талап ететін мәселелер кешенін айтады.
Өзінің болашақ дамуын қамтамасыз етіп, ноосфера дәуіріне ену үшін адамзатқа өз әрекетін экологиялық қажеттілік шарттарын бұзбайтындай қаілеттілікті иелену керек.
Бұл талаптар өндірістік әрекет пен қоғамдық ұйымдардың небір формаларына қатысты болуы мүмкін. Оларға әлемдік ұйымның әлеуметтік-саяси құрылымы түсінігі де жатады.
==Қазақстанның ноосфераның қалыптасуына қосқан үлесі==
Егемендік жылдарында ноосфераның зерттелуі мен дамытылуы үшін Қазақстанда биологиялық көзқарас тұрғысынан, мәдени-эстетикалық, рухани-адамгершілік, әсіресе әлемдік қоғамдастықтың әлеуметтік-саяси құрылымында көп жұмыстар атқарылды.
1991 жылы 23 тамыз Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен атомдық сынақтар тоқтатылып, Курчатов қаласындағы жұмыстар тоқырады. Семей ядролық полигонының жабылуы және ядролық қарудан ерікті түрінде бас тарту Вернадскийдің "Адам өзіне берілген күшті өзін құртуға емес, жақсылыққа бағыттап қолдана алады ма?" деген сөзі атомды саналы қолдану туралы сақтандыруымен үндес болып тұр.
2016 жылы 28 маусымда Қазақстан 2017-2018 жылдарға БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болып сайланды. 2018 жылдың қаңтарында Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінде төрағалық етті.
Қазақстан егеменлі мемлекет болғаннан бері елімізде әлемдік діни концсессиялары лидерлерінің съездері мен форумдары өткізілуде.
2017 жылдың 10 маусымынан 10 қыркүйегіне дейін Нұр-Сұлтан қаласында "ЭКСПО-2017:Болашақ энергиясы" халықаралық көрмесі өтті. Көрмеде энергия көздері және "жасыл экономиканы" өмірге енгізу жолдарын көрсету мақсат етілген.
Елордамызда жасыл технологиялар мен БҰҰ қамқорлығы аясында Инвестициялық жобалар орталығын құру бастама алды.
==Дереккөздер==
| |||