|
'''Қырғыз#REDIRECT [[Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы''' — (1920 жылдың 16 маусымында [[РКФСР-1936)]] құрамында құрылған автономиялы қазақ республикасы.
Республика орталығы — [[Орынбор]] қаласы.
== Тарихы ==
1920 жылдың маусымында КСРО басшылығымен қырғыз-қайсақтардың (ол кезде қазақтарды қырғыз не қырғыз-қайсақ деп, ал қырғыздарды қырғыз не қара-қырғыз (кара-киргиз) деп атаған) мекен еткен жерлері Орал, Торғай, Семей облыстары, Закаспийский облысының Адай уезі, Бөкей Ордасы және Орынбор облыстары аумағынан қазақтардың ұлттық автономиялық республика құру шешімі қабылданды. Республика астанасы - Орынбор қаласы деп жарияланды.
ВЦИК-тің 1921 жылғы 17 қаңтардағы Жарлығымен Омбы губерниясынан республика құрамына қазақ халқы ертеден шоғырланған Ақмола, Атбасар, Көкшетау және Қызылжар (Петропавл) уездері Ақмола облысы болып енді.
Сондай-ақ, 1921 жылдың 1 қазанында қазақтар шоғырланған Омбы облысының 15 ауданы да республика құрамына өтті.
ВЦИК-тің 1924 жылғы 21 қазанындағы Жарлығымен бұрын Орынбор облысынан Башқұрт АКСР-ның құрамына өтіп кеткенТоқ-Сұран және Иманғұл аудандары Қазақ АКСР-ы құрамына қайтарылды.
1924 жылы Түркістан КСР-ның таратылуына орай, қазақтар шоғырланған Жетісу, Сырдария, Самарқанд облыстары Қазақ АКСР-ы құрамына кірді. Жетісу облысы аумағынан Қара-қырғыз автономиялы облысы құрылды.
1925 жылы республиканың батысында, Арал теңізінің оңтүстігінде Қарақалпақ автономиялы облысы Қазақ АКСР-ы ішінен құрылды.
1925 жылдың сәуірінде республиканын орысша атауы Киргизкая АССР-дан [[Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы|Казакская АССР]] болып өзгертіліп, ел астанасы Орынбордан Қызылорда қаласына көшірілді.
== Әдебиет ==
* Административно-политическое строение Союза ССР: (материалы о территориальных преобразованиях 1917 ж. - 1 шілде 1925 ж.) / С. И. Сулькевич, консультант Адм. Комис. ВЦИК. — Ленинград: Государственное издательство, 1926. 300 с.: таблицы — Перечень республик, областей и губерний с данными о площадях и населении по исчислению ЦСУ на 1 қаңтар 1925 ж.
* [http://elib.ngonb.ru/jspui/bitstream/NGONB/3711/2/202.pdf Ежедневная газета «Советская Сибирь» № 202 (273). Пятница 10 қыркүйек 1920 ж. Омбы (Декрет об Автономной Киргизской Социалистической Советской республике)]
== Сілтемелер ==
* [http://eprints.lib.hokudai.ac.jp/dspace/bitstream/2115/39434/1/ASI21_006.pdf Аманжолова Дина. Казахская автономия: от замысла националов к самоопределению по-советски (pp. 115−143 Acta Slavica Iaponica, tomus 21, 2004 Hokkaido University)]
[[Санат:Қазақстан тарихы]]
| 