Көмірқышқыл газ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
10-жол:
 
==Физикалық касиеттері==
Көміртегі оксиді (IV) (көмірқышқыл газы) — түссіз газ, аз концентрацияларда ауада иісі жоқ, үлкен концентрацияларда газдалған судың қышқыл иісі бар. Ауадан шамамен 1,5 есе ауыр.
CO<sub>2</sub> – түссіз, аздап қышқылтым дәмі бар [[газ]]; меншікті салмағы 0,0019 г/см<sup>3</sup>, балқу t –56,6°С, қайнау t –78,5°C. Газ күйінде суда және кейбір органикалық еріткіштерде ериді. Сұйық [[көмір]] қышқыл газы қатты суығанда (қатты СО<sub>2</sub>) [[қар]] сияқты массаға ''“құрғақ мұзға”'' айналады. Сумен әрекеттескенде көмір қышқылы түзіледі.
 
Көмір қышқыл газы қызуға төзімді. Тек 2000°С-тан астам температурада ғана [[көміртек]] оксиді мен [[оттек]] түзе ыдырайды.
Көмірқышқыл газының молекуласы сызықтық, көміртегінің орталық атомының ортасынан оттегінің екі атомының орталықтарына дейінгі қашықтық 116,3 пм.
 
-78,3 °С температурада ақ қар тәрізді масса түрінде кристалданады- "құрғақ мұз". Атмосфералық қысымда құрғақ мұз ерімейді, ал буланады, сұйық күйге ауыспай, сублимация температурасы -78 °с.сұйық көмірқышқыл газын қысымның жоғарылауы кезінде алуға болады. Осылайша, 20 °С температурада және 6 МПа (~60 атм) жоғары қысымда газ түссіз сұйықтыққа қойылтылады. Тыныш электр разрядында тән ақ-жасыл жарықпен жарқырайды.
 
Жанбайтын, бірақ оның атмосферасында белсенді металдар, мысалы, сілтілі металдар мен сілтілі жер — магний, кальций, барий жануы мүмкін.
 
Көмірқышқыл газы Органикалық заттардың шіруі мен жануы кезінде пайда болады. Ауада және минералды көздерде ұсталады, жануарлар мен өсімдіктер тыныс алған кезде бөлінеді. Су бетінде ериді(15 °С кезінде судың бір көлемінде көмірқышқыл газының 0,738 көлемі).
 
==Ашылу тарихы==
Көмір қышқыл газын 1754 ж. ағылшын ғалымы [[Джозеф Блэк]] зерттеп, [[магний]] карбонатының ыдырауы кезінде бөлінетін газ екендігін айтқан, ал 1789 ж. француз ғалымы [[Антуан Лавуазье]] оның құрамын анықтаған.