Аккад империясы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
146-жол:
Қазіргі таңда ғалымдар шумер және аккад тілдерінде жазылған аккад дәуірінің 7000-ға жуық [[мәтін]]ін құжаттады. Ассирия және Вавилония секілді кейінгі мемлекеттердің көптеген мәтіндері де Аккад империясына қатысты айтады.<ref name=schrakamp/>
 
Зор талпынысқа қарамастан, Аккад империясын түсіну оның астанасы Аккад қаласының орыны әлі анықталмауының шектемесіне ұшырап отыр.<ref name=wallromana1990>{{cite journal |last=Wall-Romana |first=Christophe |year=1990 |title=An Areal Location of Agade |journal=Journal of Near Eastern Studies |volume=49 |issue=3 |pages=205–245 |jstor=546244 |doi=10.1086/373442}}</ref><ref>{{citation |last=Weiss |first=Harvey |authorlink=Harvey Weiss |year=1975 |title=Kish, Akkad and Agade |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=95 |issue=3 |pages=434–453 |jstor=599355 |doi=10.2307/599355}}</ref> Археологиялық орындардың дәлме-дәл анықталуы артефакт жиынтықтарын Алғашқы Династия кезеңнен басталады деп ойлау мен Аккадтық деп есептеу арасында нақты айырмашылықтық болмауының шектемесіне ұшырады. Сосын, Аккадтық деп саналатын материалдар Ур III кезеңінде де қолданылуын жалғастырады.<ref>{{cite book |last=McMahon |first=Augusta |date=2006 |title=The Early Dynastic to Akkadian Transition. The Area WF Sounding at Nippur |url=http://oi.uchicago.edu/sites/oi.uchicago.edu/files/uploads/shared/docs/oip129.pdf |location=Chicago |publisher=Oriental Institute |isbn=978-1-885923-38-7 |access-date=19 March 2015 }}</ref>
 
Аккад құлағаннан кейін Ассирияның бір бөлігі болды делінетін қазіргі Сирияның солтүстік-шығысындағы жоғарғы Хабур аймағында таяуда жүргізілген қазба жұмыстарынан Аккад империясына қатысты жаңа мәліметтер қолға түсті. Мысалы, Тел Мозандағы (ежелгі Уркеш) қазба жұмыстары арқылы Тарам-агаде (Tar'am-Agade) делінетін Нарам-Синнің бұрыннан белгісіз қызы бейтаныс жергілікті билеушімен (эндан) үйленген болуы мүмкін екендігі белгілі болды.<ref>{{cite book|last1=Buccellati|first1=Giorgio|last2=Kelly-Buccellati|first2=Marilyn|editor1-first=Lamia|editor1-last=Al-Gailani Werr|title=Of Pots and Plans. Papers on the Archaeology and History of Mesopotamia and Syria presented to David Oates in Honour of his 75th Birthday|year=2002|publisher=Nabu|location=London|isbn=978-1897750629|chapter-url=http://www.urkesh.org/urkesh/website/attach/Buccellati%202002%20Taram%20Agade%20Daughter%20of%20Naram%20Sin.pdf|pages=11–31|chapter=Tar’am-Agade, Daughter of Naram-Sin, at Urkesh|access-date=18 March 2015}}</ref> Телл Лейланға (Tell Leilan, ежелгі Шехна / Шубат-Энлил, Shekhna/Shubat-Enlil) жақын маңдағы қазба нәтижелерін пайдаланып, ғалымдар 4.2 мың жылда бір қайталанатын құрғақшылық кенет Аккад империясында болуынан империя құлаған болуы мүмкін деп есептеді.<ref name="Weiss1993">{{ cite journal | last = Weiss | first = H | year = 1993 | title = The Genesis and Collapse of Third Millennium North Mesopotamian Civilization | journal = Science | volume = 261 | issue = 5124 | pages = 995–1004 | doi = 10.1126/science.261.5124.995 | pmid = 17739617|bibcode = 1993Sci...261..995W |display-authors=etal| url = http://revistas.ucm.es/index.php/ILUR/article/view/61022 }}</ref> Бұл климаттықтың Месопотамияға, әсіресе Аккад империясына әсері қазір қызу талқыланып жатыр.<ref>{{cite journal |last=Wiener |first=Malcolm H. |date=2014 |title=The Interaction of Climate Change and Agency in the Collapse of Civilizations ca. 2300–2000 BC |journal=Radiocarbon |volume=56 |issue=4 |pages=S1–S16 |doi=10.2458/azu_rc.56.18325|citeseerx=10.1.1.692.2170}}</ref>
 
Тел Бракт жүргізілген қазба жұмыстары бойынша, аккадтықтар әкімшілік орталық ретінде пайдалану үшін осы жерде қайтадан қала (Брак", немесе "Нагар") салады. Қалада екі үлкен ғимарат болған: біреуі ғибадатхана, сарай, аула кешені және үлкен пештер кешені.<ref>J. Oates (2004), pp. [https://books.google.com/books?id=EnQ8W6AmCq0C&pg=PA5 5]–8. "Following the destruction of the city sometime in the twenty-third century BC, Nagar was rebuilt by officials of the Akkadian Dynasty as a major centre of their provincial administration, a fact clearly attested in the cuneiform documents from this site."</ref><ref>{{Cite journal|jstor = 4200303|title = Akkadian Buildings at Tell Brak|journal = Iraq|volume = 51|pages = 193–211|last1 = Oates|first1 = David|last2 = Oates|first2 = Joan|year = 1989|doi = 10.2307/4200303}}</ref>
 
[[Библияның|Киелі Кітап]] "Жаратылым" 10:10-12 бөлімінде Аккад "ұлы қала" деп сипатталады: