Эмбрион: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ |
|||
2-жол:
'''Эмбрион''' (грек, embryon — ұрық) аталық және аналық жыныс жасушаларынын қосылуы нәтижесінде пайда болады. [[Ұрықтану]] — [[жануарлар]] мен адам [[организм]]інде [[жатыр түтігі]]нің жоғарғы бөлігінде, ал суда [[тіршілік]] ететін [[жануарлар]]да — сулы ортада жүреді.К. Бэр – эмбриологияның негізін қалаушы. Эмбриондық даму кезеңін эмбриология ғылымы зерттейді.<ref>Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9</ref>
[[File:Da Vinci Studies of Embryos Luc Viatour.jpg|thumb|Da Vinci Studies of Embryos Luc Viatour]]
Эмбриогинездің негізгі 4 даму сатылары бар.Бірінші саты бөлшектену, екінші саты гаструляция, ушінші саты нейруляция, төртінші саты органогенез деп аталады.
'''Бөлшектену кезеңі'''
13-жол:
'''Алғашқы мүшелердің қалыптасуы(органогенез)'''
Жүйке түтігінің түзілуін нейруляция дейді. Ұрық жапырақшаларынан жануарлар ағзасы тіндерінің қалыптасуы — гистогенез, ал тіндерден органдардың түзілуін — органогенез, органдардан жүйелердің қалыптасуын — системогенез деп атайды.
== Адам эмбрионы ==
Адамның ұрықтық дамуы немесе жүктілік, яғни әйелдің ағзасында өтетін физиологиялық процесс, ол баланың тууымен аяқталады, қалыпты ағымында орташа 280 тәулік (10 ай) жалғасады. Жүктіліктің 9-аптасынан бастап туғанға дейінгі даму кезеңі медициналық терминологияда фетальды деп аталады,ал құрсақта дамып келе жатқан организм ұрықты (fetus) деп атайды.
Зиянды әдеттердің болуы жүктілікке теріс әсер етуі мүмкін. Ананың темекі шегу мерзімі мен салмағы бойынша шала туған балалардың туу қаупін арттырады. Алкоголь ішу балалардың физикалық және психикалық дамуының тежелуіне, олардың бет пен аяқ-қолдың ақаулары, жүрек ақаулары болуына байланысты.
Ұрықтың туылуы салдарынан 28 апта өткенге дейін жүктілікті тоқтату аборт немесе уақтылы босану ретінде жіктелуі мүмкін. КСРО-да 16-дан 28 аптаға дейінгі мерзімде жүктіліктің тоқтауы, егер ұрық емдеу мекемесінен анасы шыққан сәтке дейін тірі болса, уақытында туылмады деп есептелді. Басқа жағдайлар (16 аптаға дейін туылған, ұрықтың шығу сәтіне дейін қайтыс болуы) Жасанды және өздігінен жүретін түсік тастарға жатқызылды, соңғылары да түсік тастармен аталады.
Түсік тастаудың себептері:
* жұқпалы аурулар, жіті (мысалы, тифтер, безгек, қызамық, крупозды пневмония, тұмау), сондай-ақ созылмалы (мысалы, мерез, туберкулез, токсоплазмоз);
* жүрек-қан тамырлары аурулары (гипертониялық ауру, жүректің ауыр ақаулары), бүйрек аурулары, эндокриндік бұзылулар, психикалық жарақаттар;
* сынаппен, бензинмен, никотинмен, алкогольмен, марганецпен туындаған созылмалы улану;
* ана мен ұрық қанының үйлесімсіздігі (ең алдымен, резус-фактор бойынша айырмашылық));
* әйелдердің жыныс мүшелерінің аурулары (жыныс мүшелерінің ісіктері және қабыну процестері, инфантилизм және т. б.));
* жүкті тағамда витаминдер тапшылығы (негізінен, А және Е);
* хромосомдық бұзылулар.
<ref> https://ru.wikipedia.org/wiki/Эмбрион </ref>
==Дереккөздер==
| |||