Мұстай Кәрім: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

== Еңбектері ==

Мұстай Кәрім 100-ден астам [[өлең]]дер мен [[проза]] жинақтарын, 10-нан астам драмалық шығармаларды шығарды. Соғыс жылдарында жауынгерлер өмірінен “Желтоқсан жыры”, “Өлмесбай” атты [[поэма]]лар жазды. Ол соғыстан кейін “Біздің үйдің қуанышы” повесін (1952), “Көктем дауысы” (1954), “Өзендер сөйлейді” (1964), “Алыста қалған жағалар” (1966), “Жылдар ізімен” (1971) жинақтарын жариялады. Мұстай Кәрімның “Той жалғасуда” (1947), “Жалғыз қайың” (1950), “Қыз ұрлау” (1959), “Жырланбаған жыр” (1961), “[[Ай тұтылған түн (пьеса)|Ай тұтылған түн]]” (1964) атты пьесалары бар. Оның [[Үш таған (кітап)‎|“Үш таған”]] (1965), “Талтүс” (1972) атты кітаптары [[қазақ тілі]]не аударылған. <ref>Қазақ энциклопедиасы, 6 том.</ref> Сонымен қатар «Оралу», «Еуропа Азия» өлеңдер жинағы, «Салауат. Шындық арқылы жеті арман », «От тастамаңыз, Прометей!» пьесалары, [[Кешірім (кітап)|«Кешірім»]] повесі жарық көрді. Мұстай Кәрімнің шығармалары [[Ресей]] мен әлемнің ондаған тілдеріне аударылған. 1987 жылы «Ай тұтылу түнінде» спектаклінің негізінде Свердловск [[киностудия]]сы дәл осындай фильмді түсірді. «[[Ұзаққа созылған балалық шақ (фильм)|Ұзаққа созылған балалық шақ]]» әңгімесін 2004 жылы Башқұртстан киностудиясының режиссері Болат Юсупов түсірген.

 

 

== Есте қалдыру ==

*Мұстай Кәрімнің есімі Мәскеудегі, <ref>https://mkset.ru/news/culture/31-08-2017/pravitelstvo-moskvy-dalo-imya-mustaya-karima-ulitse-na-yugo-vostoke-stolitsy Улица Мустая Карима появилась в Москве (рус.). Дата обращения 2 октября 2017.</ref> [[Уфа]], [[[[Алматы]]]],<ref>https://www.kommersant.ru/doc/3861690 Улица в Алматы названа именем Мустая Карима (рус.). Дата обращения 2019-28-01.</ref> Қазан, <ref>http://mustai.ru/news_items/273 Улицу в Казани назовут именем Мустая Карима. mustai.ru. Дата обращения 7 октября 2019.</ref> [[Екатеринбург]] қалаларындағы көшелерге <ref>Официальный портал Екатеринбурга. Официальный портал Екатеринбурга. Дата обращения 23 марта 2020.</ref> сонымен қатар Башқұртстанның көптеген [[елді мекендер]]інде берілген: Бирск, Нефтекамск, Янаул, с. Жуково, с. Иглино, с. Кармаскалы, с.Кляшево, с.Красная Горка, с.Кушаренково, с.Чесноковка, пос.Чишмы, д.Чамонино.

*Уфадағы Мұстай Кәрімнің есімі - Башқұртстан Республикасының Ұлттық жастар театры.

*Мұстай Кәрім атындағы №158 башқұрт гимназиясы <ref>http://ufa-edu.ru/educationinstitution/index.php?SECTION_ID=101&ELEMENT_ID=812 Муниципальное общеобразовательное учреждение Башкирская Гимназия № 158 имени Мустая Карима Кировского района городского округа город Уфа (недоступная ссылка). Дата обращения 24 октября 2013. Архивировано 14 сентября 2012 года.</ref> және Башқұртстан Республикасы, Чишминский ауданы, Кляшево ауылындағы Мұстай Кәрім атындағы [[орта мектеп]]<ref>http://ufa.region-pages.ru/org/17768 Средняя общеобразовательная школа имени Мустая Карима с.Кляшево района Чишминский.</ref>

*2013 жылғы 10 қазанда Уфа қаласында Кәсіподақтар үйінің ғимаратының алдында Мұстай Кәрімнің [[ескерткіш]]і ашылды. <ref>https://www.bashinform.ru/news/581923/ Ольга Муртазина. В Уфе открыли памятник Мустаю Кариму // ИА «Башинформ»</ref>

*1990 жылы, Мечетлин ауданының аудан орталығында, Большеустьикинское ауылында, орталық аудандық кітапхананың алдына Мұстай Кәрімнің [[бюст]]і орнатылды<ref>Марат Гафаров. Памятника достоин//Край мой родимый—Мечетлинский. Сборник статей и очерков.—Уфа: Мир печати, 2010.—272 с.</ref>

*2017 жылдың күзінде «[[Аэрофлот]]» авиакомпаниясының Sukhoi Superjet 100 жолаушылар ұшағының бірі Башқұрт Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының халық ақыны Мұстай Кәрімнің есімін алды <ref>https://www.bashinform.ru/news/1054375-v-nebe-nad-rossiey-budet-letat-samolet-imeni-narodnogo-poeta-bashkirii-mustaya-karima/?sphrase_id=1440402 В небе над Россией будет летать самолёт имени народного поэта Башкирии Мустая Карима, ИА</ref>

*2017 жылғы 20 қазанда Мұстай Карим оқыған [[Уфа]]дағы Башқұрт мемлекеттік университетінің бас ғимаратының қасбетіне мемориалдық тақта орнатылды.

*2017 жылғы 20 қазанда Мұстай Кәрімнің шығармашылық шеберханасы ашылды - Уфадағы Башқұрт мемлекеттік университетінде [[башқұрт тілі]] мен әдебиетін зерттеу орталығы<ref>http://mustai.ru/news_items/146 В Башкирском государственном университете открылась творческая мастерская имени Мустая Карима. mustai.ru. Дата обращения 9 октября 2018.</ref>

*«Водоход» компаниясының соңғы круиздік кемесі «Мұстай Кәрім» атауын алды, ([[Төменгі Новгород]]та Красное Сормово зауытында салынып, ПВ300 жобасының төрт қабатты моторлы [[кеме]]сі, 2019 ж. 11 қыркүйегінде іске қосылды) <ref>https://gtrk.tv/novosti/128872-noveyshemu-rossiyskomu-kruiznomu-layneru-prisvoyat-imya-mustaya-karima «Башкортостан». Новейшему российскому круизному лайнеру присвоят имя Мустая Карима. ГТРК «Башкортостан» (11 марта 2019). Дата обращения 3 июня 2019.</ref>

*2019 жылдың 15 мамырында Мұстай Кәрімнің 100 жылдық мерейтойына орай жасалған [[марка]] почта айналымына енгізілді.

*2019 жылғы 5 қыркүйекте Ресей Банкі Мұстай Кәрімнің 100 жылдығына арналған естелік күміс [[Мәнет|монета]]ны шығарды. Монетаның таралымы -3 мың дана, номиналы-2 рубль <ref>https://www.cbr.ru/Press/event/?id=283 Выпускаются новые памятные монеты | Банк России. www.cbr.ru. Дата обращения 6 сентября 2019.</ref>

*2019 жылдың 19 қыркүйегінде «Қарындас» көркем фильмі Мұстай Кәрімнің «Біздің үйдің қуанышы» повесі негізінде кең таралды.<ref>https://www.bashinform.ru/news/1195714-film-po-povesti-mustaya-karima-radost-nashego-doma-vyydet-pod-nazvaniem-sestrenka/?sphrase_id=6865891 В Башкирии Александр Галибин снимает фильм «Сестрёнка» по повести Мустая Карима. www.bashinform.ru. Дата обращения 9 октября 2018. Фильмнің дистрибьюторы - Уолт Дисней.</ref>

*2019 жылы 12 қазанда [[Мәскеу]]де Саида Медведеваның «Семинар» кинокомпаниясының «Мұстай» деректі фильмінің премьерасы болды. 19 қазанда фильмнің [[премьера]]сы Уфада өтті.<ref>http://mustai.ru/news_items/452 Уфе состоялся торжественный вечер к 100-летию Мустая Карима. mustai.ru. Дата обращения 15 ноября 2019.</ref>

*2019 жылы 18 қазанда Уфада Мұстай Кәрімнің «Таганок» повесі негізінде «Таганок жасағы» фильмі көрсетілді <ref>https://www.bashinform.ru/news/1368205-v-ufe-sostoyalas-premera-filma-otryad-taganok-po-motivam-povesti-mustaya-karima/ Фильм «Отряд Таганок» стал еще одним подарком к 100-летию Мустая Карима. www.bashinform.ru (18 октября 2019). Дата обращения 15 ноября 2019.</ref>