Нархоз университеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Mheidegger (талқылау | үлесі) ш Mheidegger Жаңа экономикалық университеті бетін Нархоз университеті бетіне жылжытты: жаңа атауы |
Mheidegger (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Университет
|Аты =
|Қысқартылған аты =
|Эмблемасы =
|Сурет =
|Шынайы аты =
|Халықаралық атауы =
|Бұрынғы атауы = Алматы халық шаруашылығы институты (АХШИ), Қазақ мемлекеттік экономика университеті, Қазақ мемлекеттік басқару академиясы, Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті, Т. Рысқұлов атындағы Жаңа экономикалық университеті
|Ұраны = Learning today – Leading tomorrow
|Құрылған жылы = [[1963 жыл]]
|Жабылған жылы =
|Қайта құрылған =
|Қайта құрылған жылы =
|Түрі =
|Басшының лауазымы = Ректор
|Фио лауазымы =
|Президенті =
|Ғылыми жетекшісі =
21-жол:
|Шетел студенттері =
|Мамандар =
|Бакалавриат =
|Магистратура =
|Аспирантура =
|Докторантура =
40-жол:
|edu_region = KZ
}}
'''Нархоз университеті''' – [[экономика]] және [[қаржы]] салалары бойынша мамандар даярлайтын жоғары оқу орны. ҚазМУ-дың (қазіргі ҚазҰУ) экономикалық факультеті негізінде [[Алматы]] [[халық]] шаруашылық [[институт]]ы болып ашылған (1963). 1991 жылы [[Қазақ]] мемлекеттік экономика университеті, 1993 жылы Қазақ мемлекеттік басқару [[академия]]сы болып өзгерді. 2016 жылдан қазіргі атымен аталады.
Университет құрамына даярлау бағытындағы үш кәсіби мектеп, ғылыми-зерттеу орталығы, ғылыми-білім беру департаменті, Қазақстанның 5 аймағындағы өкілдіктер мен экономикалық колледж кіреді.
Нархоздың өкілдері ҚР БҒМ жанындағы сараптама кеңесіне, түрлі кеңестер мен комиссиялардың құрамына кіреді. ЖОО қызметкерлері мемлекет пен қаланың даму стратегиясын жасақтау, білім беру мен ғылымды модернизациялау, мемлекеттік қызмет реформасы және одан да өзге ірі жобаларға қатысқан.
«Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы құраған жоғарғы оқу орындары рейтингінде Нархоз Университеті Білім беру бағдарламаларының өзектілігі, заманауилығы, сапасы бойынша жоғарғы көрсеткіштерге ие болды.
Бүгінгі күні Нархоз халықаралық деңгейдегі білім беру бағдарламаларының толық спектрін жүзеге асыратын ірі экономикалық холдинг болып табылады. Университетте 5000 студент, 400 оқытушы, 60-тан астам серіктес ЖОО бар.
== Тарихы ==
=== Атаулар ===
{| class="wikitable collapsible"
|-
! Годы<br> !!Наименование учебного заведения:
|-
|1963—1991 || Қазақ ССР-ның халыққа білім беру министрлігінің «Алматы халық шаруашылығы институты» (АХШИ) мемлекеттік мекемесі
|-
|1991—1993 || Қазақстан Республикасы Білім министрлігінің «Қазақ мемлекеттік экономика университеті» мемлекеттік мекемесі
|-
|1993—2000 || Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Қазақ мемлекеттік басқару академиясы» мемлекеттік мекемесі
|-
|2000—2001 || Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Т. Рысқұлов атындағы Қазақ мемлекеттік басқару академиясы» мемлекеттік мекемесі
|-
|2001—2002 || Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті» жабық акционерлік қоғамы («Т. Рысқұлов ат. ҚЭУ» ЖАҚ)
|-
|2002—2014 || «Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті» акционерлік қоғамы («Т. Рысқұлов ат. ҚЭУ» АҚ)
|-
|2014—2016 || «Т. Рысқұлов атындағы Жаңа экономикалық университеті» АҚ («Т. Рысқұлов ат. ҚЭУ» АҚ)
|-
|2016—2020 || «Нархоз Университеті» АҚ
|-
|2020—қазірге дейін || «Нархоз Университеті» ТАҚ
|}
===АХШИ===
Қазақ КСР халыққа білім беру министрлігінің «Алматы халық шаруашылығы институты» (АХШИ) мемлекеттік мекемесі 1963 жылы [[Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті|Қазақ мемлекеттік университеті]] экономикалық факультетінің базасында, КСРО Өкіметінің «Жоғарғы және орта арнаулы білім беруді әрі қарайғы дамыту, жас мамандарды дайындау мен қолдануды жақсарту жөніндегі» қаулысына сәйкес ашылды.
Алғашқы жылдары институт күндізгі және сырттай оқу формасы бар үш факультеттен құралған болатын: жоспарлы-экономикалық, есептік-экономикалық, қаржылық-кредиттік. 1964 жылы АХШИ-да 10 мамандық бойынша аспирантура ашылды. 1973 жылға қарай оқытушылар саны 330-ға жетті, ғылым докторлары 7, кандидаттықты қорғағандар саны 125 болды. Сол жылдары [[Алтынсарин даңғылы (Алматы)|Правда даңғылындағы]] студенттік жатақханалар кешені (1969 ж.), оқу-зертханалық кешен, дене шынықтырумен айналысуға арналған кешен, «Молодежный» санаторий-профилакторийі және басқа да құрылыстар (1973-1974 ж.ж.) қолданысқа берілді. Онымен қатар, институтта жұмыстан қол үзбей білім алуға болатын Жоғарғы экономикалық мектеп ашылды. АХШИ-ның Целиноградтағы, Ақтөбедегі, Шымкенттегі бөлімшелері ашылды.
1967 және 1970 жылдары АХШИ Жалпыодақтық жарыста студенттердің еңбегін, тұрмысын және демалысын үздік ұйымдастырғаны үшін жеңімпаз атанды. 1972 жылы республиканың 46 ЖОО арасында үздік атанып, жетістіктері үшін Қазақстанның КП ОК, ҚазКСРО Жоғарғы Президиумының, Министрлер Кеңесінің және Қазақ кәсіподақ кеңесінің Естелік Қызыл Белгісімен марапатталды. АХШИ студенті Анатолий Назаренко классикалық күрес бойынша [[Мюнхен]]де өткен [[1972 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары|Олимпиада-1972]] додасының күміс жүлдегері атанды.
1982 жылы институт құрамында жоспарлық-қамсыздандыру, жоспарлық-экономикалық, есептік-экономикалық, қаржылық-кредиттік, экономикалық ақпаратты механикалық өңдеу мен автоматтандырылған басқару жүйелері, кешкі оқыту, перспективті жоспарлау мен болжау кадрларын қайта даярлау, даярлау бөлімшесі (курсы), еңбекті ғылыми ұйымдастыру және өндірісті басқару бойынша үздіксіз курстар қызмет етті, [[Шымкент]], [[Ақтөбе]], [[Целиноград]]та бөлімшелер ашылып, аспирантура, 32 кафедра, білім алудың техникалық құралдары зертханасы мен [[кітапхана]] (471 мың том) жұмыс жасап тұрды.
=== ҚазМЭУ – ҚазМБА – ҚазЭУ ===
[[Сурет:Narxoz University 1.jpg|thumb|300px|left|Университеттің бас ғимаратының алдындағы Тұрар Рысқұловтың бюсті]]
1991 жылдың 8 шілдесінде Қазақ ССР халыққа білім беру министрлігінің ұсынысымен Алматы халық шаруашылығы институты (АХШИ) Қазақ мемлекеттік экономикалық университет болып қайта құрылды. 1993 жылдың 25 ақпанында Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақ мемлекеттік экономикалық университетін Қазақ мемлекеттік басқару академиясы етіп қайта құру жөніндегі» қаулысы шықты.<ref>{{cite web|url=http://adilet.zan.kz/rus/docs/U930001120_|title=Указ Пpезидента Республики Казахстан от 25 февpаля 1993 г. № 1120 «О пpеобpазовании Казахского госудаpственного экономического унивеpситета в Казахскую госудаpственную академию упpавления»|accessdate=2020-06-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://adilet.zan.kz/rus/docs/P930000426_|title=Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 21 мая 1993 года № 426 «Вопросы Казахской государственной академии управления»|accessdate=2020-06-22}}</ref>
1994 жылы университет жанынан «Экономика» баспасы мен ЖОО өзінің баспаханасы ашылды. 1996 жылы «ҚазЭУ жаршысы» ғылыми журналының алғашқы саны шықты, алғашқы магистранттар оқуын тәмамдады. 1997 жылы Ақтөбе және Шымкент бөлімшелерінің негізінде жергілікті ҚазМБА оқу орталықтары ашылды, 1990 жылы Астанада жаңа бөлімше – Экономика мен қаржы институты ашылды.
2000 жылдың 23 мамырында Қазақстан үкіметінің қаулысымен жоғарғы оқу орнына [[Тұрар Рысқұлов]]тың аты берілді.<ref>{{cite web | url = http://adilet.zan.kz/rus/docs/P000000775_ | title = Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 мая 2000 года № 775 «О присвоении имён и переименовании организаций образования Республики Казахстан» | accessdate=2020-06-22}}</ref>
1995 жылдан бастап, ҚазМБА мемлекеттен әрі қарайғы бөлінуін меңзейтін, [[Еуропалық одақ]] бағдарламасының аясындағы ТАСИС шетелдік консультативтік көмек жобасы жүзеге асырыла бастады. 2001 жылдың 2 сәуірінде үкімет қаулысымен әрі қарайғы жекешелендіру, әрі мемлекеттен бөлу үшін, ЖОО «Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті» жабық акционерлік қоғамы болып қайта құрылды.<ref>{{cite web|url=http://adilet.zan.kz/rus/docs/P010000434_|title= Постановление Правительства Республики Казахстан от 2 апреля 2001 года № 434 «О реорганизации Республиканского государственного казённого предприятия „Казахская государственная академия управления имени Т. Рыскулова“ Министерства образования и науки Республики Казахстан» |accessdate=2020-06-22}}</ref>
2001 жылдың соңына дейін ЖОО-ның 100%-ы жеке меншікке берілді,<ref>{{cite web|url=http://adilet.zan.kz/rus/docs/P000000912_|title=Постановление Правительства Республики Казахстан от 17 июня 2000 года № 912 «О Перечне республиканских государственных предприятий и учреждений, подлежащих приватизации в 2000-2001 годах»| accessdate=2020-06-22}}</ref> 2002 жылы «Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті» ЖАҚ «Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті» ашық акционерлік қоғамы («Т. Рысқұлов ат. ҚЭУ» ААҚ) болып қайта құрылды.
2008 жылы ЖОО жанынан халықаралық бизнес мектебі (IBS). 2010 жылы университет Университеттердің Ұлы хартиясына қол қойып, еуропалық білім беру алаңына енді. 2011-2013 жылдары Қызылорда, Атырау, Шымкент, Павлодар, Семей қалаларында қашықтықтан білім беруге бағытталған жергілікті орталықтар ашылды.
2014 жылдың 3 желтоқсанында университет ребрендинг рәсімінен өтіп, атауы «Т.Рысқұлов атындағы Жаңа экономикалық университеті» АҚ («Т.Рысқұлов ат. ҚЭУ» АҚ) болып өзгертілді.<ref>{{cite web | url = https://voxpopuli.kz/rektor-kshishtof-rybinski-neu-universitet-novoy-formacii-11890/ | title = Кшиштоф Рыбиньски, ректор НЭУ: Мы строим университет новой формации | publisher = Vox Populi | date = 2015-04-13 | accessdate = 2020-06-22}}</ref>
=== Қазіргі кезең ===
2016 жылы университет атауы «Нархоз Университеті» АҚ болып өзгертілді.<ref>{{cite web | url = https://forbes.kz//process/education/neu_im_t_ryiskulova_pereimenovali_v_narhoz_universitet/ | title = НЭУ им Т. Рыскулова переименовали в «Университет Нархоз» | publisher = Forbes Kazakhstan | date = 2016-03-24 | accessdate = 2020-06-22}}</ref>
2016-2020 жылдары жоғарғы оқу орнын шетелдік ректорлар басқарды: Кшиштоф Рыбиньски ([[Польша]]) мен Эндрю Вахтель ([[АҚШ]]). Білім беру және ғылыми қызметтің құрылымы мен мазмұнын модернизациялау арқылы Нархоз Университетін заманауи бәсекеге қабілетті университетке айналдыру жөнінде мәлімдеме жасалды. Атап айтқанда, жаңа факультеттер, кафедралар, бірнеше ғылыми зерттеу институттары мен орталықтары құрылды.<ref name=insight>{{cite web | url = https://informburo.kz/stati/narhoz-mozhet-stat-liderom-sredi-vuzov-v-centralnoy-azii-o-chyom-govorili-na-narxoz-insight-.html | title = «Нархоз может стать лидером среди вузов в Центральной Азии». О чём говорили на Narxoz Insight | publisher = Informburo.kz | date = 2019-12-10 | accessdate = 2020-06-10}}</ref> 2020 жылдан бастап университетте қос диплом бағдарламасы енгізілді. Оның аясында студенттер алғашқы 3 жыл Нархозда білім алып, соңғы оқу жылын өз таңдауына сәйкес, [[Ұлыбритания]] немесе [[Франция]]да оқуға мүмкіндік алды.<ref>{{cite web | url = https://weproject.media/articles/detail/rektor-universiteta-narkhoz-o-perekhode-na-onlayn-obuchenie-i-poluchenii-diploma-vuza-velikobritanii/ | title = Ректор Университета Нархоз о переходе на онлайн-обучение и получении диплома вуза Великобритании | publisher = Weproject.media | date = 2020-04-29 | accessdate = 2020-06-10}}</ref>
2020 жылдың 13 наурызында Нархоз Университеті «бейкоммерциялық акционерлік қоғам» мәртебесін иемденіп, мемлекеттік қайта тіркеуден өтті. Бейкоммерциялық ұйым мәртебесін иемденген қоғам коммерциялық ұйымға айнала алмайды, ал барлық түскен табыс тек қана даму, инфрақұрылым, академиялық процесті жақсарту, зерттеу жұмыстарына, оқытушылардың кәсіби дамуына ғана бағытталады.
Нархоз Университеті жергілікті стартап-қоғамдастықты қолдауды жалғастырады: стартапты тегін алаңмен қамтамасыз ету-акселерациялық бағдарлама, жеңілдікті коворкинг, бірлескен оқу бағдарламалары. Бұл жоба өз нәтижелерімен ерекшеленеді, әрі жоғарғы оқу орны мен стартаптар және инновациялық алаңдар синергиясының жақсы үлгісі болып табылады.
==Мектептер==
* Құқық пен мемлекеттік басқару мектебі
* Қоғам, технология мен экология мектебі
* Нархоз Бизнес мектебі
== Кампустар ==
[[Файл:Narxoz University 2.jpg|right|300px|thumb|Университеттің негізгі кампусы]]
[[Файл:Narxoz University 6.jpg|right|300px|thumb|Кітапхана]]
Университеттің негізгі кампусы Алматы қаласында Жандосов көшесінде, екіншісі – 1-ші ықшам ауданда орналасқан. Нархоз Университетінің Жандосов көшесіндегі кампусын жергілікті халықтың сүйіп жиналатын жері деп атауға болады. Фасадтың алдында саябақ орналасқан, фонтан жұмыс жасайды, жапон бағы бар. Барлық аумақ халыққа қолжетімді. Кампустың ішінде кішкене [[саябақ]], орындықтар, [[шахмат]] тақтасы бар. Бұл зейнеткерлер мен жас отбасылардың үйреншікті орны.
2020 жылы басшылық бас ғимараттың қайта жөнделуі туралы мәлімдеді. Жақын жылдарға университеттің инфрақұрылымын модернизациялау жоспарланған. Мұраға қалған кеңес өкіметінің ғимараттары заманауи талаптарға сәйкес келмейді. Сондықтан, 2020 жылдың ақпан айында университеттің бас оқу ғимаратын реконструкциялау жүргізіледі. Оны аяқтау 2022 жылға жоспарланған. ЖОО басшылығының ойынша жаңа кампус соңғы білім трендтеріне жауап беріп, студенттерге креативті орта қалыптастырады.
== Ректорлар ==
* 1963—1975 жж. — Александр Иванович Белов
* 1975—1982 жж. — Виктор Дмитриевич Руднев
* 1982—1988 жж. — [[Нұрғали Құлшыманұлы Мамыров]]
* 1988—1992 жж. — Василий Евдокимович Черкасов
* 1992—1995 жж. — [[Кенжеғали Әбенұлы Сағадиев]]
* 1995—2005 жж. — [[Нұрғали Құлшыманұлы Мамыров]]
* 2005—2012 жж. — [[Әли Әжімұлы Әбішев]]
* 2012—2014 жж. — Серик Аманжолұлы Святов
* 2015—2018 жж. — Кшиштоф Рыбиньски (Польша)
* 2018—2020 жж. — Эндрю Вахтель (АҚШ)
* 2020—қ.д. — Станислав Буянский (Ресей, АҚШ)
==Әлеуметтік жобалар==
Университет жанында қоғамның әлеуметтік қорғалмаған топтарына жататын жастармен жұмыс жасап, креативті потенциалын дамытуға бағытталған «WeArt» жобасы жұмыс жасайды. Бұл шығармашылық алаң дарындарды аша түсетін мектеп қана емес, сонымен қатар бәсекелестікке бейімдеуші орта болып табылады. Орталық қызметкерлері мен менторлары дарынды жастарды іріктеп, Digital & filmmaking, SMM, тігін ісі дағдылары бойынша ақысыз оқыту жүргізеді; әрі қарайғы қызметке орналасуына көмектеседі.
EdTech халықаралық білім орталығымен бірлесе отырып, жергілікті басқару органдарының қолдауымен, Нархоз Университеті Алматы Аренада өткен KassipFest кәсіби бағдарлау форумының қатысушылары әрі демеушілері қатарында болды. Болашақ студенттер мамандықтар туралы жаңа қызықты форматта ақпарат алды.
2019 жылдың 17-18 сәуірінде Нархоз Университеті, Британдық Кеңеспен бірлесе отырып Creative Almaty Forum өткізді. Шара барысында 14 пен 36 жас арасындағы қатысушылар Қазақстанның танымал креативті кәсіпкерлерін тыңдап қана қойған жоқ, сонымен қатар, креативтілікке бағытталған түрлі жаттығулар орындады. Жастар топ құрамында жұмыс жасады. Бизнес идеяны ойлап тауып, ол жайында видео түсіру тапсырмасы берілді.
Студенттердің бастамаларымен, оқу орны қабырғасында қайырымдылық шаралар өткізіледі. 2018-2019 оқу жылында 2 млн. теңге қаржы жинаған 12 әлеуметтік жоба ұйымдастырылды.
==Еншілес ұйымдар==
* Нархоз университетінің экономикалық колледжі
* «ESF» корпоративтік қоры
* Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университеті
* «Еңбекші-агро» ЖШС
* «КЭУ-сервис» ЖШС
* «Алматы өңірінің ЖОО ректорлар кеңесі» қауымдастығы
==Ғылыми орталықтар==
* Гендерлік экономика зерттеу орталығы (GERC)
* Тұрақты Қазақстан зерттеу институты (SKRI)
* HR зерттеу орталығы (HRRC)
* «Жібек жолы» Кейс-орталығы (SRCC)
* Еуразиялық экономика - құқық зерттеу орталығы (ECELR)
* Қазақстандық болашақты зерттеу институты (QRIFS)
* Data Science Lab Narxoz
==Дереккөздер==
<references/>
{{Алматыдағы университеттер}}
| |||