Ағылшын-Бур соғысы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
2-жол:
''' Ағылшын-Бур соғысы '''([[1899]] — [[1902]] жылдары) [[Ұлыбритания]] мен Оңтүстік Африка бур [[республика|республикалары]] (Трансвааль және Азат Оранж мемлекеті) арасында саяси-экономикалық шиеленістер негізінде орын алды.
Оның басталуына Трансвааль президенті П.Крюгердің шетелдіктерге, әсіресе, онда тұрып жатқан [[Ағылшындар|ағылшындарға]] сайлау құқығын беруден бас тартуы түрткі болды. Бірақ соғыстың басты себептері ағылшындардың [[Кейптаун|Кейптауннан]] [[Каир|Каирге]] дейінгі ұлан байтақ жерде отарлық [[империя]] құрып, Оңтүстік Африканың [[Алтын|алтыны]] мен алмазын өз қолдарына алуға тырысушылығы болды. Алғашқы кезде бурлар ағылшын әскерлеріне табанды [[қарсылық]] көрсетіп, бірқатар ұрыстарда жеңіске жетті. Бірақ [[1890]] жылы көктемде күші басым [[Англия]] қарсы шабуылға шығып, [[маусым]] айының аяғында бур әскерін талқандады. Осыдан кейін ағылшындарға қарсы [[партизандық соғыс]] өріс алды. [[Ағылшын|Ағылшындар]] қатаң жазалау шараларын қолданып, әйелдер мен балаларды арнайы құрылған лагерьлерде ұстады. Ақырында соғыс [[Ұлыбритания]] мен бур республикалары арасында 1902 жылы 31 мамырда [[Верининг|Веринингте]] қол қойылған бітіммен аяқталды Бур республикалары [[Британ империясы|Британ]] отарына айналды.
==Соғыстың басталуы==
Джеймсонның жорығынан кейін Оранж республикасына қойылған шарттардың орындалуына қарамастан, Ұлыбритания соғысқа дайындала бастады. Трансвааль болашақ соғысқа дайындала отырып, Оранж республикасымен одақ туралы шарты бекітті.
==Қарсыластардың күштері==
Трансвааль және Оранж республикаларының тұрақты әскері болған жоқ (артиллериялық бөлімшелерді есептемегенде). Жаяу әскердің негізгі қаруы 1895 жылғы
немістің Маузер мылтығы мен ескірген британдық Пибодо-Мартини мылтығы болды.
==Концентрациялық лагерьлердің салдары==
* Соғыс барысында британдықтар бур республикаларындағы халықтың жартысын (шамамен 200 мың адам) концентрациялық лагерлерге қамаған. Аштық пен індеттерден, кем дегенде, 26 мың адам қайтыс болды.
* Тұтқынға түскен бурларды (ер азаматтарды) британдықтар Цейлондағы, Үндістандағы концентрациялық лагерге қамауға алған.
* 1902 жылдан кейін британдықтар Витватерсранд алтын кеніндегі жұмыстар үшін Оңтүстік Африкада 50 мыңдай қытайлықты орналастырылды.
[[1910]] жылы бур республикаларының жері [[Ұлыбритания]] доминионы — Оңтүстік [[Африка]] одағының құрамына кірді. Оның бірінші [[премьер-министр|премьер-министрі]] болып бур генералы Луис Бота тағайындалды.
==Сілтемелер==
| |||