Шалқар ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Облыстың 26,6%-ы аумағын алып жатқан Шалқар ауданының жер бедері әр қилы келген. [[Мұғалжар тауы]]ның оңтүстік жалғасы саналатын солтүстік, солтүстік-шығысы аласа таулы, қыратты-белесті. Бұл өңірінде Мұғалжар тауының ең биік жері — [[Үлкен Бақтыбай]] ([[Боқтыбай]]) тауы орналасқан (657 м). Одан басқа аудан аумағында бірнеше таулар және тау жұрнақтары (Екі ағайынды, 634 м, Тілепіттау, 278 м, [[Қарашоқы (тау, Жақсыбұталы таулары)|Қарашоқы]], 189 м, Ақтау, 246 м, [[Жақсыбұталы]], 345 м, [[Қособа (тау, Шалқар ауданы)|Қособа]], 327 м) орналасқан. Ауданның батысын бойлай [[Шағырай үстірті]], [[Шошқакөл бұйраты|Шошқакөл]] бұйраты созылып жатыр. Оңтүстік-шығысында (Қызылорда облысымен шектесетін тұсында) Алтыншоқы таулары (абсолюттік биіктігі 249 м) орналасқан. Ауданның орта тұсын [[Үлкен Борсық Құмы|Үлкен Борсыққұм]], оңтүстік-шығысын Кіші Борсыққұм құмды алқабы алып жатыр. Бұлардан басқа шағын келген бірнеше құмды алқаптар ([[Қошқарата (құмды алқап)|Қошқарата]], Мойынқұм, т.б.), сорлар ([[Жалпақсор (сор, Ақтөбе облысы)|Жалпақсор]], [[Жалтыр]], [[Тентексор]], [[Баспансор]], тағы басқа), қоныстар (Мыңжылқы, [[Сексеуіл]], [[Аққолқа]], [[Тентексор]], [[Қабырғайтау]], тағы басқа), құдықтар ([[Қадырмұқаш]], [[Шиоба]], [[Қырған]], [[Қырғызқазған]], [[Басбұлақ]], [[Қосшыңырау]], [[Көкбұлақ]], тағы басқа) мен бұлақтар ([[Қарабұлақ]], [[Ақбұлақ]], тағы басқа), құм жағалай қыстаулар ([[Қандықұдық]], [[Ақши]], [[Тентексор]], [[Мәжік]], [[Құмқұдық]], [[Текелі]], [[Шаупай]], [[Санаторий]], [[Қоғалы]], [[Жиек]], тағы басқа), құрғақ арналар мен өзектер ([[Кеңқұдық]], [[Терісбұтақсай]], Қарасай, тағы басқа) көптеп кездеседі. Қиыр оңтүстікнде [[Арал теңізі|Арал]] теңізін жағалай [[Үстірт]]тіңҮстірттің шығыс кемері созылып жатыр. Оның ең биік жері — [[Бәйгебекмұрын]] мүйісі (209 м). Сайлы-жыралы, қырқалы-белесті, бұйратты-құмды келген Шалқар ауданы ауылы ның жер қыртысының да геологиялық тұрғысынан қалыптасу тарихы әр қилы. [[Мұғалжар тауы]] мен батысының қырқалы, бұйратты, үстіртті келген өңірі кембрийге дейінгі және палеозой эраларының кварциттерінен, кристалды тақтатастарынан, гнейстерінен, граниттерінен түзілген. Ауданның орта тұсы пермь жүйесінде қалыптасқан тау жыныстарынан тұрады. Жалпы аудан жері бірнеше тектоникөлі көтерілімдерге ұшыраған. Нәтижесінде ежелгі қыртыстарды палеоген жүйесінің шөгінділері жапқан. Жер қойнауынан темір кентасы, газ ([[Базой газ кен орны|Бозой]], [[Қызылой]]) тас көмір (Көкбұлақ), құрылыс материалдары барланған. Олардың кейбіреулері өндіріледі.

Ауданда халық сирек қоныстанған. Тұрғын саны: 45996 адам ([[2019 жыл|2019]]). Халықтың 1 км²-ге шаққандағы орташа тығыздығы 0,73 адам. Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] (98,80%)}}, [[орыстар]] (0,71%), басқалары (0,49%).

== КәсібіШаруашылығы ==