Тәңіршілдік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:|thumb|right|200px|]]

'''Тәңіршілдік''' — дәстүрлі түркілік дүниетанымның бастауындағы [[діни сенім]]. Тәңіршілдік сенімнің Ұлы Тәңірісі – берік қандастық жүйеге негізделген түркі қоғамының Жаратушысы әрі Иесі. Ұлы Тәңірдің елі де, қағаны да, жері де киелі әрі қуатты деп танылған. Тәңіршілдік ұлттық [[психология]]ны, яғни ұлттың ділдік сипатын анықтайтын танымдық өлшем. [[Ибн Фадлан]] ([[Аббас халифаты]]ның елшісі) [[10 ғасыр]]дың басында оғыздарға жасаған саяхатында “түріктердің қиын-қыстау кезеңде «Бір Тәңірі» деп, басын көкке қаратып мінажат ететіндіктерін” айтқан. Әр түрлі дін адамдарын пікірталасқа шақырған [[Мөңке хан]]ның: «…Біз тек қана Бір тәңірге құлшылық етеміз» деген ұстанымын еуропалық миссионер-саяхатшылар [[Марко Поло]], [[Джованни Плано Карпини]], [[Вильгельм Рубрук]] мәлімдеген. «[[Тәңір]]» ұғымы [[Шумер]] [[сына жазу]]ларында, [[ғұндар]]да “[[зингир]]” (қазақта “[[зеңгір]]” сөзі бар) түрінде кездеседі. Ұлы Тәңірдің “Көк, Ұлы, Нұр”, т.б. сипаттарының бәрі аспанды білдіреді. Сипаты жағынан Тәңірі ешнәрсеге ұқсамайды. Тәңіршілдік сенімінде соғыста жеңіс сыйлайтын да, билік иесіне билікті ұсынатын да, халықтың ниетіне қарай билеушіні таңдайтын да – Тәңірі. Дәстүрлі түркілік дүниетаным бойынша күйзеліске түсу халықтың рухани азғындағаны үшін Тәңірдің оларға жіберген жазасы болып саналады<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref>.

<gallery mode="packed" heights="180">

File:Tengrist symbol v2.png|Тәңіршілдік символы