Еңбек бөлінісі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Уикилендіргіш
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{wikify}}
'''Еңбек бөлінісі''' – еңбек қызметі түрлерінің ара жігін ажырату. Еңбек бөлінісі еңбекті ұйымдастыру жүйесінде қалыптасады. [[Өндіріс]]тің тиімділігін арттырудың тұрақты қолданыстағы [[фактор]]ы болып табылады. Негізгі 3 түрге бөлінеді:
* жалпы қоғамдық өндіріс ауқымында қалыптасатын жалпы еңбек бөлінісі;
* түрлі [[сала]]лар мен өндірістер арасында орын алатын жеке еңбек бөлінісі;
* жекелеген [[кәсіпорын]]дар мен бірлестіктер, қызметкерлер арасында орын алатын жеке-дара еңбек бөлінісі <br>
Сонымен қатар аумақтық, халықаралық еңбек бөлінісі де болады. '''Кәсіпорындарда''':
* қызметкерлердің өндірістік-шаруашылық қызметтерге қатысуына, орындалатын міндеттердің сипатына, өндірістік үдеріске қатысуына қарай атқарымдық еңбек бөлінісі;
* еңбек үдерісінің [[технология]]лық жағынан бір текті жұмыс түрлері бойынша саралануына негізделген технологиялық еңбек бөлінісі;
* қызметкерлерді кәсібі (мамандығы) және біліктілік деңгейі ([[разряд]]тар, санаттар) бойынша бөлетін [[кәсіп]]тік-біліктілік еңбек бөлінісі.
==Тарихы==
Саяси экономияның негізін қалаушылардың бірі [[Адам Смит|Адам Смит]] «Халықтар байлығы» (1776 ж.) атты еңбегінде, тұрмыстық жағдайдың '''еңбектің бөлінісімен''' байланысты болатынына көз жеткізіп, мынадай ой айтады: егер әр адам өздерінің жұмыс орындарында әртүрлі еңбек операцияларын орындауға толық маманданса, онда еңбек өнімділігі көтеріліп, оның бөлінісі тиімді түрде жүзеге асады, ал еңбектің бөлінісі дұрыс болуы үшін барлық өндіріс факторлары мен дайын өнім өзара байланыста болуы шарт.
 
Line 59 ⟶ 68:
* аймақта (қалада, ауданда, ауылда) шикізатты дайын өнімге дейін жеткізетін өндірісті комбинациялау.
Осыдан келіп, еңбектің аумақтық бөлінісі аймақ өндірісінің басты тетігі ғана емес, қоғамдық өндірістің тиімділігін арттыратын қуатты фактор болып табылады деп қорытынды жасауға болады.
<ref> [[Қазақ энциклопедиясы]],10 том</ref>
 
==Пайдаланылған әдебиеттер==
<references/>
{{stub}}
[[Санат:Экономика]]