Жұлын: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Image:Spinal cord direv.svg|thumb|200px|Жұлын]]
'''Жұлын''' (medulla spіnalіs) — адам мен [[Омыртқалылар|омыртқалы жануарлардың]] [[омыртқа]] жотасының ішінде орналасқан [[орталық жүйке жүйесі]]нің бір бөлігі.
 
'''Жұлын''' (medullaалғаш spіnalіs) —бассүйексіздерде ([[адамланцетниктер]] мен [[омыртқа|омыртқалы]] [[жануар|жануарлардың]] [[омыртқа]] жотасының ішінде орналасқан орталық жүйке жүйесінің бір бөлігі. Жұлын алғаш бассүйексіздерде (ланцентниктердеде) жүйке түтігі ретінде пайда болған. Қосмекенділерде аяғының пайда болуына байланысты [[мойын]] және бел тұсы жуандап, Жұлын[[жұлын жүйкелері]] иық және жамбас белдеуінде жүйке торларын құрайды. Омыртқа жотасының екі жағында орналасқан [[симпатикалық жүйке жүйесі]] жақсы дамыған. Бауырымен жорғалаушыларда олардың тіршілігіне байланысты алдыңғы ми сыңарлары сұр затының үстіңгі қабаты [[ми қабығынақабығы]]на айналған. Жұлын құрылысы күрделеніп ұзара бастайды. [[Құс|ҚұстардыңҚұстар]]дың Жұлыныныңжұлынының бір ұшы мишықпен, екінші ұшы вестибулалық аппаратпен байланысқан. Ал сүтқоректілердің[[сүтқоректілер]]дің онтогенезінде Жұлынжұлын күрделенген пирамидалық жүйемен дамиды. Жұлын өзінің жоғарғы және төменгі өткізгіш жолдарын орталық жүйке жүйесімен жалғастырып, барлығын бір орталыққа бағындырады. Бұл Жұлынжұлын құрылысы мен қызметінің эволюциясының дамуы барысында күрделене түскенін көрсетеді. Жұлынның пирамидалық жүйесінің дамуы – адам тәрізді маймылдарда, әсіресе, [[Саналы адам|адамда]] ең жоғарғы шегіне жеткен. Жұлын адамда ауыз омыртқаның жоғарғы тұсынан басталып, 1-, 2-бел омыртқаларына дейін жетеді; 8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкөз және 1 – 3 құйымшақ бунақтарынан (сегменттерінен) тұрады. Ересек адамда Жұлынныңжұлынның ұзындығы 41 – 4541–45 см-дей, салмағы 26 – 2826–28 г-дай, қалыңдығы 1 см-дей. Жұлын сырты өрмек тәрізді жұмсақ және қатты қабықтармен жабылған. Қабық арасындағы қуыста Жұлынжұлын сұйығы бар. Қатты қабық әр жерінен сүйекпен жалғасады. Жұлынның ортасын бойлай жатқан сұйықтыққа толы өзек сұр заттан тұрады. Сұр заттың көлденең қимасы “Н” әрпі немесе қанатын жайған көбелек пішінді болып көрінеді. Сұр заттың сыртында ақ зат болады. Бұлар, негізінен, жүйке талшықтары мен нейроглиядан түзіледі. Жүйке талшықтары орталық жүйке жүйесіне баратын және одан шығатын импульстерді өткізеді. Жұлын, негізінен, рефлекторлық және өткізгіштік қызмет атқарады.<ref> Қазақ энциклопедиясы, 4 том; </ref>
 
<gallery>
Line 14 ⟶ 15:
<references/>
{{stub}}
{{Жүйке жүйесі}}
{{wikify}}
[[Санат: Медицина]]
[[Санат:Жүйке жүйесі]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жұлын» бетінен алынған