Лаос: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
55-жол:
 
'''Лаос''', Лаос Халықтық-[[Демократиялық Республика|Демократиялық Республикасы]] – Оңтүстік-Шығыс Азиядағы мемлекет. [[Үндiқытай түбегi|Үндiқытай түбегiнің]] орталық бөлiгiнде орналасқан. Жер аумағы – 236,8 мың км2. Астанасы – [[Вьентьян қаласы]]. Әкiмшілік жағынан 16 [[кхуэн|кхуэнге]] бөлiнедi. Халқы 5,5 млн. адам. Этникалық құрамында [[лао-лум]] (68%), [[лао-тенг]] (22%), т.б. халықтар бар. Мемлекеттік тiлi – лаос тiлi. Халқының басым көпшiлiгi [[будда дiнi|будда дiнiн]] ұстанады (85%). Ақша бiрлiгi – кип. Конституциясы бойынша мемлекет басшысы – [[Президент]]. Заң шығарушы органы – бiр палаталы Ұлттық жиналыс.
==Табиғаты==
Жерi,Жері негiзiнен,негізінен таулы келедiкеледі. Солтүстік бөлiгiнбөлігін [[Траннинь]] таулы қыраты алып жатыр. Ең биiкбиік жерiжері [[Биа]] тауы]] (2820 м). Шығысында [[Чыонгшон]], оңтүстігінде [[Боловен]] таулары, батысында [[Корат]] үстiрттерiүстірттері бар. Климаты [[субэкваторлық муссондық]]. Қаңтардың орташа температурасытемпеоатурасы 15 23°С23С, шiлдедешілдеде 28 30°С30С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшерiмөлшері тауда 2000 – 3000 мм, жазық бөлiгiндебөлігінде 1500 мм. Басты өзенiөзені [[Меконг]]. Лаоста субтропиктiксубтропиктік мәңгiмәңгі жасыл ағаштар өседiөседі. [[ПiлПіл]], [[мүйiзтұмсықмүйізтұмсық]], [[маймыл]] ([[макака]], [[гиббон]]), жыланның[[жылан]]ның көптеген түрлерiтүрлері, [[қырғауыл]], [[бүркiтбүркіт]], [[тауыс]], т.б. құстар, өзендерiндеөзендерінде [[тұқы]], [[шортан]] сияқты балықтар кездеседiкездеседі.
Лаос жерiн адамдар жоғарғы [[палеолит]] дәуiрiнен бастап мекендеген. [[Неолит]] дәуiрiнде Лаос алқабында күрiш егу, таулы жерлерде аңшылық пен мал шаруашылығы өрiс алды. Біздің заманымыздың 1-мыңжылдығының алғашқы жартысында [[Фунань кхмерлер]] мемлекетi құрылды. 1353 ж. Лаостағы ұсақ иелiктер аса iрi [[Лансанг мемлекетi|Лансанг мемлекетiне]] бiрiктi. 14-ғасырда бiрыңғай мемлекет болып қалыптасты. Будда дiнi күшейдi, елде дiни мектептер салына бастады. 15 – 18-ғасырларда Лаос мәдениетi жан-жақты өркендедi. Лансанг мемлекетiнде сауда жолдары дамыды. 1827 ж. елдің астанасы Вьентьянға көшiрiлдi. 1893 ж. [[Франция]] Лаос аймағын өз отарына айналдырды. 2-дүниежүзілік соғыс жылдары ұлттық [[Лао Иссара]] (Лаосты азат ету) ұйымы құрылды. Жапония 2-дүниежүзілік соғыста жеңiлiске ұшыраған соң француз үстемдiгiне қарсы көтерiлiс ұйымдастырылды. 1945 ж. 12-қазанда көтерiлiсшiлер Лао елiнің (“Патет Лао”) тәуелсiздiгiн жариялады. Бiрақ 1946 ж. 21-наурызда Патет Лао құрамалары француз әскерлерiнен жеңiлiп қалды. Елде партизандық күрес басталды. 1950 ж. Лаостың Азаттық майданы, 1951 ж. наурызда Лаос, [[Камбоджа]] және [[Вьетнам]] мемлекеттерiнің бiрiккен Азаттық майданы құрылды. Француз отаршылары 1953 ж. 22-қазанда Лаостың тәуелсiздiгiн шартты түрде мойындауға мәжбүр болды. 1975 ж. 2-желтоқсанда Лаос Халықтық Демократиялық Республикасы жарияланды. 1955 ж. Лаос БҰҰ-на қабылданды.
==Тарихы==
Лаос жерiн адамдар жоғарғы [[палеолит]] дәуiрiнен бастап мекендеген. [[Неолит]] дәуiрiнде Лаос алқабында күрiш егу, таулы жерлерде аңшылық пен мал шаруашылығы өрiс алды. Біздің заманымыздың 1-мыңжылдығының алғашқы жартысында [[Фунань кхмерлер]] мемлекетi құрылды. 1353 ж. Лаостағы ұсақ иелiктер аса iрi [[Лансанг мемлекетi|Лансанг мемлекетiне]] бiрiктi. 14-ғасырда бiрыңғай мемлекет болып қалыптасты. Будда дiнi күшейдi, елде дiни мектептер салына бастады. 15 – 18-ғасырларда Лаос мәдениетi жан-жақты өркендедi. Лансанг мемлекетiнде сауда жолдары дамыды. 1827 ж. елдің астанасы Вьентьянға көшiрiлдi. 1893 ж. [[Франция]] Лаос аймағын өз отарына айналдырды. 2-дүниежүзілік соғыс жылдары ұлттық [[Лао Иссара]] (Лаосты азат ету) ұйымы құрылды. Жапония 2-дүниежүзілік соғыста жеңiлiске ұшыраған соң француз үстемдiгiне қарсы көтерiлiс ұйымдастырылды. 1945 ж. 12-қазанда көтерiлiсшiлер Лао елiнің (“Патет Лао”) тәуелсiздiгiн жариялады. Бiрақ 1946 ж. 21-наурызда Патет Лао құрамалары француз әскерлерiнен жеңiлiп қалды. Елде партизандық күрес басталды. 1950 ж. Лаостың Азаттық майданы, 1951 ж. наурызда Лаос, [[Камбоджа]] және [[Вьетнам]] мемлекеттерiнің бiрiккен Азаттық майданы құрылды. Француз отаршылары 1953 ж. 22-қазанда Лаостың тәуелсiздiгiн шартты түрде мойындауға мәжбүр болды. 1975 ж. 2-желтоқсанда Лаос Халықтық Демократиялық Республикасы жарияланды. 1955 ж. Лаос БҰҰ-на қабылданды.
==Экономикасы==
Лаос халқы, негiзiнен, ауыл шаруашылығымен айналысады. Басты дақылы – [[күрiш]]. Экспортқа ағаш, тоқыма бұйымдарын, [[кофе]], [[гипс]], [[қалайы]] шығарады. Сырттан [[азық-түлiк]], [[ауыр машина]] жасау өнiмдерiн, өнеркәсiптiк отын алады. Ұлттық жалпы өнiмнің жан басына шаққандағы мөлшері 1290 [[АҚШ]] долларына тең. Негiзгi сауда серiктестерi – [[Жапония]], [[Қытай]], [[Тайланд]], [[Италия]], [[Франция]] және [[Германия]].
 
 
<ref>[[Балалар Энциклопедиясы]], 6 том.</ref>
 
 
 
{{Countries of Asia}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Лаос» бетінен алынған