Ингуштар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Automated import of articles
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Ингуштар''' (өзд. атауы – ''галгай'') – РФ[[Ресей Федерациясы]] құрамындағы [[Ингуш Республикасы|Ингуш Республикасының]] байырғы халқы.

==Халқы==
Жалпы саны – 250230 мыңдаймың адам (1995). Антропол.Антропологиялық жағынан И.ингуштар еур.еуропалық нәсілдің балқан – кавказдық түріне жатады. Нах-Дағыстан тілдері тобына жататын ингуш тілінде сөйлейді. Мұсылман дінідінінің [[Санат:И]]сүннит тармағын ұстанады.
 
==Тарихы==
Ерте кезде ингуштар жеке-дара рулық-тайпалық топ болып, таулы, үстіртті өңірді қоныстанып келген. Джерах, ореппин (кистин), галгай, цорин және мецкаль деген бірлестіктер атаулары тарихтан белгілі. Ингуштардың жазыққа қоныстануы 16 – 17 ғасырлардан басталып, әсіресе 19 ғасырдың 30 – 60-жылдары кең өріс алды. Жазықтағы алғашқы қоныстары – Тар аңғарындағы Ангуш ауылы. 1924 жылы Ресей Федерациясы құрамында Ингуш автономиялық облысы құрылды. 1934 жылы ингуштарды өздеріне тілі мен мәдениеті жағынан туыстас шешендермен біріктіріп, Шешен-Ингуш автономиялық республикасы құрылды. Алайда 1944 жылы шешен мен ингуш халықтарының конституциялық құқығы бұзылып, Қазақстанға жер аударылды. Тек 1957 жылы ғана автономиялық республика қайта қалпына келтіріліп, шешендер мен ингуштар өз отанына қайтарылды. Қазіргі Ингушетия – Ресей Федерациясы құрамындағы дербес республика.
 
==Шаруашылығы==
Ингуштардың негізгі кәсіптері – егін шаруашылығы (негізінен, жазық жерлерде), мал шаруашылығы (таулы жерлерде). Жүзім, бау-бақша шаруашылығы да бар. Дәнді дақыл, жүгері, көкөніс өсіріледі. Малдан қой, сиыр, буйвол, жылқы асырайды. Көптеген ингуштар сакля деп аталатын бір жақ қабырғасы жарға тірелген екі-үш қабатты үйлерде тұрады.
[[Сурет:Ингушка в традиционном костюме. Фотограф Д.А. Никитин. 1881 г..jpg|thumb|right|Ұлттық киім киген ингуш әйелі]]
Қазіргі мекен-жайлары кірпіштен, тастан, ағаштан қаланған шатырлы үйлер. Ингуштардың ұлттық киімі шешен, осетин халықтарының киіміне ұқсас. Ерлер басына черкес киеді. Әйелдер кең етекті ұзын көйлек киіп, орамал тартады. Ұлттық тағамдары – ұннан жасалған өнімдер, ет пен сүт, көкөніс, жеміс. Ингуштардың бай фольклоры бар. Қазақстанда Ингуш ұлттық-мәдени орталығы жұмыс істейді. Ұлттық музыкалық ансамбльдері, т.б. өнер ұжымдары бар.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 4-том</ref>
 
==Тағы қарыңыз==
*[[Ингуш тілі]]
 
==Сілтемелер==
<references/>
 
[[Санат: Жұрт]]
 
{{stub}}
{{wikify}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ингуштар» бетінен алынған