Тау: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Тег: Reverted
ш Hbsh Makhash Ali (т) өңдемелерінен Жанибек Каусар соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
1-жол:
[[Сурет:Damavand in winter.jpg|thumb|200px|'''Тау''']]
'''Таулар''' – жер бетінің жазықтардан оқшау көтеріліп жатқан қатпарлы және қатпарлы-жақпарлы құрылымды бөлігі десек те болады. Ұзындығы жүздеген және мыңдаған км-ге дейін созылады. Негізінен түзу сызықты (Үлкен [[Кавказ]], [[Пиреней]]) немесе доға тәрізді ([[Альпі]], [[Карпат]]) көтерілімдер болып келеді.
 
Таулар алып жатқан көлеміне,құрылымына,жасына қарай: [[Жота]], [[Тау Жүйесі]], [[тау массиві]], [[таулы қырат]], [[таулы үстірт]], [[тау сілемі]] болып бөлінеді. Аралықтарындағы аласа көтерілімдер, оларды бөліп тұратын ойпауыттардың (тауаралық ойпаңдар, тау аңғарлары, т.б.) бір-бірімен үйлесуінен тілімделеді. Таулар жерсілкінулер мен жанартау атқылауынан жиі көтеріліп, әдетте тектоник аймақтарда қалыптасады. Пайда болуына қарай тектоник таулар – қатпарлы немесе қатпарлы-жақпарлы құрылымды, бірнеше км-ге көтерілуімен және жер бедерінің қарқынды қалыптасуы мен терең тілімделуімен ерекшелінеді; эрозиялық Таулар – неотектоникалық көтерілімдерге ұшыраған, өзен аңғарларымен және уақытша ағын сулармен тілімделген, жер бетінің үстірт тәріздес көтеріңкі бөлігі; жанартаулық Таулар – жас таулы аймақ немесе көне платформалық құрылым үстіндегі жанартаулық [[конус]], жоғары көтерілген лавалық жабынды таулар болып бөлінеді. Таулар бедерінің негізгі элементтері – [[шыңы]], [[басы]], [[жоны]], [[беткейі]], [[етегі]], [[өзен аңғарлары]]. Жазық жер бедерінен айырмашылығы тілімделуінің айтарлықтай тереңдігі мен уатылуы, барлық табиғат жағдайларының ала-құлалығы мен қарама-қарсылығының күшеюі. Таулы аумақтың негізгі геогр. заңдылығы – ландшафтың биіктік белдеулілігі (биіктік белдемділік) анық көрінеді. Тауларды биіктігіне қарай аласа (1000 м-ге дейін), орташа (1000 – 3000 м), биік таулар (3000 м) деп бөледі. Дүние жүзіндегі ең биік тау – Гималайдағы [[Джомолунгма]] ([[Эверест]]) (8848 м), [[Қазақстан]]дағы ең биік тау – [[Хантәңірі]] (6995 м).<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Тау» бетінен алынған