Көкпекті ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Әкімшілік бірлік-Қазақстан ауданы
|Атауы ауданның атауы = Көкпекті ауданы
|Елтаңбаелтаңба = =
|Ту ту =
|елтаңба сипаттамасы =
|Елтаңбаның ені =
|Тудың ені ту сипаттамасы =
|lat_dir = N |lat_deg = 48 |lat_min = 45 |lat_sec =27
|Елтаңбаның аты =
|lon_dir = E |lon_deg = 82 |lon_min = 22 |lon_sec =54
|Тудың аты =
|Кіреді облысы = [[Шығыс Қазақстан облысы]]
|lat_deg= 48|lat_min= 45|lat_sec=27
|Орталығы аудан орталығы = [[Көкпекті (Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті]]
|lon_deg= 82|lon_min= 22|lon_sec=54
|ауылдық округтер саны = 17
|CoordScale =
|кенттік әкімдіктер саны =
|Статусы = аудан
|қалалық әкімдіктер саны =
|Кіреді = [[Шығыс Қазақстан облысы]]
|ауылдар саны = 56
|Енеді = 17 ауылдық округ<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-03-20|title = Ауылдық округтер|url = http://www.kokpekti.vko.gov.kz/kz/county.htm|publisher = ШҚО Көкпекті ауданы әкімінің ресми сайты}}</ref>
|қалалар саны =
|Орталығы = [[Көкпекті (Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті]]
|Ірі қаласыәкімі =
|әкімдіктің мекенжайы =
|Ірі қалалары =
|құрылған уақыты = 1930
|Құрылды = [[1930 жыл]]<ref name="Arkhiv">{{Cite web|accessdate = 2016-03-20|title = Көкпекті ауданы|url = http://e-arhiv.vko.gov.kz/kk/Page/Index/1499|publisher = Шығыс Қазақстан облыстық Мемлекеттік мұрағаты және филиалдары}}</ref>
|Жержер аумағы = 14,5 575<ref name="Arkhiv"/>
|Әкімі = Рамиль Нигметчанович Сагандыков<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-03-20|title = Аудан әкімі|url = http://www.kokpekti.vko.gov.kz/kz/akim.htm|publisher = ШҚО Көкпекті ауданы әкімінің ресми сайты}}</ref>
|Жержер аумағы бойынша орны = 7-ші
|ЖІӨ =
|тұрғыны = 28 260<ref>[http://www.kokpekti.gov.kz/dinamika/dinamikadem.htm Шығыс Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019]</ref>
|ЖІӨ жылы =
|ЖІӨхалық саны бойынша орны = =
|ЖІӨсанақ жылы = 2019
|Жан басына шаққанда ЖІӨ орны =
|Тудың аты тығыздығы =
|Тұрғыны = 31&nbsp;415<ref name="Stat2015">{{Cite web|accessdate = 2016-03-03|title = 2015 жылғы ҚР этностары бойынша халық саны|url = http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT101215|publisher = ҚР Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті}}</ref>
|тығыздығы бойынша орны =
|Санақ жылы = 2015
|ұлттық құрамы = {{nobr|[[қазақтар]] (76,23%)}}, {{nobr|[[орыстар]] (19,80%)}}, {{nobr|[[татарлар]] (1,52%)}}, {{nobr|[[немістер]] (1,39%)}}, {{nobr|басқа ұлт өкілдері (1,06%)}}<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/Bull_Hsany2010.rar Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]</ref><ref name="пер.2019">[http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-ethnic2010.htm 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы]</ref>
|Пайызы =
|Халықтелефон саны бойынша орныкоды =
|Тығыздығы пошта индексі =
|Тығыздығысайты бойынша орны =
|Ұлттықкарта құрамы = [[қазақтар]]Kokpekti (76,50%)District Kazakhstan.png
|Әкімшілікәкімшілік бірліктің картасы = = East Kazakhstan Province_Kokpekti.png
<br /> [[орыстар]] (19,51%)
|ортаққордағы санаты =
<br /> [[татарлар]] (1,55%)
<br /> [[немістер]] (1,38%)<ref name="Stat2015"/>
|Конфессионалдық құрамы =
|Жер аумағы = 14 575<ref name="Arkhiv"/>
|Жер аумағының пайызы =
|Жер аумағы бойынша орны = 7-ші
|Максималды биіктігі = 1 606
|Орташа биіктігі =
|Минималды биіктігі =
|Карта = Kokpekti District Kazakhstan.png
|Карта ені =
|Әкімшілік бірліктің картасы = East Kazakhstan Province_Kokpekti.png
|Әкімшілік бірлік картасының ені =
|Аббревиатура =
|Телефон коды =
|Пошта индекстері = 071000-071014
|Интернет-үйшігі =
|Автомобиль коды = 16
|Сайты = http://www.kokpekti.vko.gov.kz/kz/
|Commons санаты =
}}
'''Көкпекті ауданы''' — [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның орталық бөлігіндегі әкімшілік бөлік. Алғаш рет [[1932 жыл|1932]] жылы құрылды. [[1997 жыл|1997]] жылы аудан құрамына Самар ауданы енді. Жер аумағы 14,6 мың км².
 
== Географиялық орны, жер бедері ==
'''Көкпекті ауданы''' — [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның орталық бөлігіндегі әкімшілік бөлік. Алғаш рет 1932 жылы құрылды. 1997 жылы аудан құрамына Самар ауданы енді. Тұрғыны 41,0 мың адам (2004). Жер аумағы 14,6 мың км². Аудан жеріндегі 66 елді мекен 16 ауылдық округке біріктірілген. Ауданның жер бедері күрделі. Солтүстік бөлігін түгелдей Қалба жотасының шығыс жағы, оңтүстік бөлігін Зайсан қазаншұңқырының солт. бөлігі алып жатыр. Қалба жотасының екі беткейі де [[Ертіс]] өзенінің салаларымен тілімденген. Ауданның ең биік жері – [[Қаражал тауы]] (1606 м). Зайсан қазаншұңқыры жалпы жазық болып келсе де оның әр жерінде шоқылар кездеседі. Олардың ең ірілері: [[Ұзынбұлақ]] (818 м), [[Ақшоқы]] (907 м), [[Қарақия (тау, ШҚО)|Қарақия]] (823 м), [[Толағай]] (721 м). Кен байлықтарынан ауданның жер қойнауында түсті металдардың, құрылыс материалдарының (әктас, қиыршықтас) мол қоры бар. Таз шоқысы түгелдей дерлік әктастан тұрады. Ауданның климаты тым континенттік: қысы суық, жазы ыстық, қуаң (Зайсан қазаншұңқырында). Қаңтарда ауаның орташа температурасы –20,9°С, шілдеде 20,4°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200 мм-ден (қазаншұңқырда) 350 – 400 мм-ге дейін барады (Қалба жотасында). Қалба мен оның оңтүстік-батыс сілемінен Зайсан көлі мен Ертіс өзеніне Қарабұғаз, Қурайлы, Көкпекті (салалары Шегелек, Талды, Қосағаш, Кіндікті), Үлкен Бөкен (салалары: Тасмөңке, Тентек, Кішібөкен), Құлажон, т.б. өзендер құяды. Солтүстік-батыстағы Ақсу, Қурайлы өзендері Зайсан көліне жетпей, оның жағасындағы құмға сіңіп кетеді. Ауданның оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағын [[Зайсан көлі]] мен [[Ертіс өзені]]ндегі Бұқтырма бөгені алып жатыр. Аудан жерінің топырағы, негізінен, бозғылт қоңыр. Қалба тауында және өзен аңғарларында қара топырақ тараған. Далалы өңірде [[бетеге]], [[көде]], [[сарыбас жоңышқа]], ұсақ шоқылы жерлерде [[қараағаш]], [[тобылғы]] өседі. Тау ішіндегі ылғалды жерлерде шалғын, Қалба жотасында қылқан және жалпақ жапырақты орман, оның сілемдерінің бойында шоқ [[қайың]], [[терек]], [[мойыл]], [[долана]], [[қарақат]], әр түрлі шөптер өседі. Жануарлар дүниесінен [[қасқыр]], [[түлкі]], [[аю]], [[күзен]], [[қоян]], [[тиін]], [[бұғы]], [[елік]], құстардың сан алуан түрі ([[қаз]], [[үйрек]], [[аққу]], [[шағала]], [[қызғыш]], [[бүркіт]], [[қаршыға]], [[лашын]], [[ителгі]], [[кезқұйрық]], [[тұрымтай]], т.б.) тараған. Көлдер мен өзендерде әр түрлі балықтар мекендейді. Аудан аумағындағы ірі елді мекендер: [[Көкпекті (Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті]], [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]], [[Үлкен Бөкен]], [[Көкжайық]], [[Бастауыш]], [[Тассай (Шығыс Қазақстан облысы)|Тассай]]. Ауыл экономикасының негізін а. ш. құрайды. Ауданда 235,8 мың га-дан астам а. ш. жері бар, 73,7 мың га егістік жер, 36,5 мың га шабындық, 125,6 мың га жайылым. Аудан жері арқылы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай респ. маңызы бар Павлодар – Семей – Георгиевка – Көкпекті – Зайсан – Майқапшағай ([[Қытай]]мен шекараға дейін) және облыстық маңызы бар Өскемен – Жарма автомобильдік жолдары өтеді.
Ауданның жер бедері күрделі. Солтүстік бөлігін түгелдей [[Қалба жотасы]]ның шығыс жағы, оңтүстік бөлігін [[Зайсан қазаншұңқыры]]ның солтүстік бөлігі алып жатыр. Қалба жотасының екі беткейі де [[Ертіс]] өзенінің салаларымен тілімденген. Ауданның ең биік жері – [[Қаражал тауы]] (1606 м). Зайсан қазаншұңқыры жалпы жазық болып келсе де оның әр жерінде шоқылар кездеседі. Олардың ең ірілері: Ұзынбұлақ (818 м), Ақшоқы] (907 м), [[Қарақия (тау, ШҚО)|Қарақия]] (823 м), Толағай (721 м). Кен байлықтарынан ауданның жер қойнауында түсті металдардың, құрылыс материалдарының (әктас, қиыршықтас) мол қоры бар. Таз шоқысы түгелдей дерлік әктастан тұрады.
 
== Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
'''Көкпекті ауданы''' — [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның орталық бөлігіндегі әкімшілік бөлік. Алғаш рет 1932 жылы құрылды. 1997 жылы аудан құрамына Самар ауданы енді. Тұрғыны 41,0 мың адам (2004). Жер аумағы 14,6 мың км². Аудан жеріндегі 66 елді мекен 16 ауылдық округке біріктірілген. Ауданның жер бедері күрделі. Солтүстік бөлігін түгелдей Қалба жотасының шығыс жағы, оңтүстік бөлігін Зайсан қазаншұңқырының солт. бөлігі алып жатыр. Қалба жотасының екі беткейі де [[Ертіс]] өзенінің салаларымен тілімденген. Ауданның ең биік жері – [[Қаражал тауы]] (1606 м). Зайсан қазаншұңқыры жалпы жазық болып келсе де оның әр жерінде шоқылар кездеседі. Олардың ең ірілері: [[Ұзынбұлақ]] (818 м), [[Ақшоқы]] (907 м), [[Қарақия (тау, ШҚО)|Қарақия]] (823 м), [[Толағай]] (721 м). Кен байлықтарынан ауданның жер қойнауында түсті металдардың, құрылыс материалдарының (әктас, қиыршықтас) мол қоры бар. Таз шоқысы түгелдей дерлік әктастан тұрады. Ауданның климаты тым континенттік: қысы суық, жазы ыстық, қуаң (Зайсан қазаншұңқырында). Қаңтарда ауаның орташа температурасы –20,9°С, шілдеде 20,4°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200 мм-ден (қазаншұңқырда) 350 – 400 мм-ге дейін барады (Қалба жотасында). Қалба мен оның оңтүстік-батыс сілемінен [[Зайсан (көл)|Зайсан]] көлі мен Ертіс өзеніне Қарабұғаз, Қурайлы, [[Көкпекті (өзен, Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті]] (салалары Шегелек, Талды, Қосағаш, Кіндікті), [[Үлкен Бөкен өзені|Үлкен Бөкен]] (салалары: Тасмөңке, Тентек, Кішібөкен), Құлажон, т.б. өзендер құяды. Солтүстік-батыстағы Ақсу, Қурайлы өзендері Зайсан көліне жетпей, оның жағасындағы құмға сіңіп кетеді. Ауданның оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағын [[Зайсан көлі]] мен [[Ертіс өзені]]ндегіөзеніндегі [[Бұқтырма (бөген)|Бұқтырма бөгені]] алып жатыр. Аудан жерінің топырағы, негізінен, бозғылт қоңыр. Қалба тауында және өзен аңғарларында қара топырақ тараған. Далалы өңірде [[бетеге]], [[көде]], [[сарыбас жоңышқа]], ұсақ шоқылы жерлерде [[қараағаш]], [[тобылғы]] өседі. Тау ішіндегі ылғалды жерлерде шалғын, Қалба жотасында қылқан және жалпақ жапырақты орман, оның сілемдерінің бойында шоқ [[қайың]], [[терек]], [[мойыл]], [[долана]], [[қарақат]], әр түрлі шөптер өседі. Жануарлар дүниесінен [[қасқыр]], [[түлкі]], [[аю]], [[күзен]], [[қоян]], [[тиін]], [[бұғы]], [[елік]], құстардың сан алуан түрі ([[қаз]], [[үйрек]], [[аққу]], [[шағала]], [[қызғыш]], [[бүркіт]], [[қаршыға]], [[лашын]], [[ителгі]], [[кезқұйрық]], [[тұрымтай]], т.б.) тараған. Көлдер мен өзендерде әр түрлі балықтар мекендейді. Аудан аумағындағы ірі елді мекендер: [[Көкпекті (Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті]], [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]], [[Үлкен Бөкен]], [[Көкжайық]], [[Бастауыш]], [[Тассай (Шығыс Қазақстан облысы)|Тассай]]. Ауыл экономикасының негізін а. ш. құрайды. Ауданда 235,8 мың га-дан астам а. ш. жері бар, 73,7 мың га егістік жер, 36,5 мың га шабындық, 125,6 мың га жайылым. Аудан жері арқылы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай респ. маңызы бар Павлодар – Семей – Георгиевка – Көкпекті – Зайсан – Майқапшағай ([[Қытай]]мен шекараға дейін) және облыстық маңызы бар Өскемен – Жарма автомобильдік жолдары өтеді.
 
== Халқы ==
Тұрғындары 28 260 адам ([[2019 жыл|2019]]). Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] – 76,23%, [[орыстар]] – 19,80%, [[татарлар]] – 1,52%, [[немістер]] – 1,39%, басқа ұлт өкілдері – 1,06%.
 
== Әкімшілік бөлінісі ==
56 елді мекен 17 ауылдық округке біріктірілген:
* [[Аққала ауылдық округі]]
* [[Бастаушы ауылдық округі]]
* [[Биғаш ауылдық округі]]
* [[Көкжайық ауылдық округі]]
* [[Көкпекті ауылдық округі (Шығыс Қазақстан облысы)|Көкпекті ауылдық округі]]
* [[Қойгелді Аухадиев ауылдық округі]]
* [[Құлынжон ауылдық округі]]
* [[Мариногор ауылдық округі]]
* [[Миролюбов ауылдық округі]]
* [[Палатцы ауылдық округі]]
* [[Самара ауылдық округі]]
* [[Сарыбел ауылдық округі (Көкпекті ауданы)|Сарыбел ауылдық округі]]
* [[Тассай ауылдық округі (Шығыс Қазақстан облысы)|Тассай ауылдық округі]]
* [[Теректі ауылдық округі (Көкпекті ауданы)|Теректі ауылдық округі]]
* [[Үлгілі Малшы ауылдық округі]]
* [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]]
* [[Шұғылбай ауылдық округі]]
 
== Ауыл шаруашылығы ==
Ауыл экономикасының негізін а. ш. құрайды. Ауданда 235,8 мың га-дан астам а. ш. жері бар, 73,7 мың га егістік жер, 36,5 мың га шабындық, 125,6 мың га жайылым. Аудан жері арқылы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай респ. маңызы бар Павлодар – Семей – Георгиевка – Көкпекті – Зайсан – Майқапшағай ([[Қытай]]мен шекараға дейін) және облыстық маңызы бар Өскемен – Жарма автомобильдік жолдары өтеді.
 
== Дереккөздер ==
Line 58 ⟶ 70:
{{Шығыс Қазақстан облысы}}
{{Көкпекті ауданы елді мекендері}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Көкпекті ауданы]]