Табиғат философиясының математикалық қағидалары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
5-жол:
Қағидалар ғылым тарихындағы аса маңызды еңбектердің бірі саналады.<ref>J. M. Steele, University of Toronto, [http://www.cap.ca/brms/Reviews/Reading-Steele.html (review online from [[Canadian Association of Physicists]])] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100401071521/http://www.cap.ca/brms/Reviews/Reading-Steele.html |date=1 April 2010 }} of N. Guicciardini's "Reading the Principia: The Debate on Newton's Mathematical Methods for Natural Philosophy from 1687 to 1736" (Cambridge UP, 1999), a book which also states (summary before title page) that the "Principia" "is considered one of the masterpieces in the history of science".</ref> Француз математик-физигі [[Клеро Алекси Клод|Алексис Клеро]] 1747 жылы оны былай деп бағалаған болатын: "Атақты Табиғат философиясының математикалық қағидалары" кітабы физикадағы үлкен төңкеріс дәуіріне өкілдік етеді. Кітапты жазған атақты автор Сэр Ньютон ұстанған әдіс ... математика сәулесімен ғылымды жарқыратты, оған дейін ол ылғи жорамал мен гипотезалар қараңғылығында тентіреген болатын".<ref>(in French) Alexis Clairaut, "Du systeme du monde, dans les principes de la gravitation universelle", in "Histoires (& Memoires) de l'Academie Royale des Sciences" for 1745 (published 1749), at p. 329 (according to a note on p. 329, Clairaut's paper was read at a session of November 1747).</ref>
 
Таяудағы зерттеулер бойынша, Ньютон теорияларын қабылдау бірден болмағанымен, 1687 жылы "Қағидалар" жарияланған соң ғылымныңғылымдағы жоғары өрлеуісерпіліс пайда болғанын "ешкім жоққа шығара алмады"; "ғылым бұрын-соңды болғанболмаған барлықдеңгейде нәрселерден әлдеқайда биікжоғары белеске көтерілді, бүкіл өмірөмірге менжәне қоғамға түбегейлі өзгеріс әкелді; ал, аталған кітап ғылымға үлгі болды."<ref>G. E. Smith, [http://plato.stanford.edu/archives/win2008/entries/newton-principia/ "Newton's Philosophiae Naturalis Principia Mathematica"], The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2008 Edition), E. N. Zalta (ed.).</ref>
 
Ньютон өзінің физикалық теорияларын тұжырымдау кезінде қазір "[[Математикалық анализ]]" (calculus) саласына жататын математикалық әдістерді дамытты және қолданды. Бірақ біз білетін Математикалық анализдеу негізінен "Қағидалар" кітабында аз кездеседі; Ньютон геометриялық формадағы математикалық анализдеудің көптеген дәлелдерін ұсынды, бұл дәлелдер шексіз кішірейген геометриялық шамалар арақатынасына негізделген.<ref name="geomcalc"/> "Қағидалардың" қорытындысында (Генерал Шолиумды қараңыз) Ньютон өзінің әйгілі "Hypotheses non fingo" ("Мен еш гипотеза жасамаймын") деген сөзін қолданды.<ref>See online ''Principia'' (1729 translation) vol.2, Books 2 & 3, [https://archive.org/details/bub_gb_6EqxPav3vIsC/page/n431 starting at page 387 of volume 2 (1729)].</ref>